De vroege ochtendzon filtert door de palmbladeren terwijl ik vanaf een wiebelende houten vissersboot naar 50 vissers kijk die hun handgeweven netten uitspreiden op dit onbekende Haïtiaanse eiland. Dertig kilometer verderop ontschepen 4.000 cruisepassagiers op Labadee’s kunstmatige strand, maar hier, op dit beschermde eilandje, draait de tijd nog volgens 400 jaar oude ritmes. De vissers werken zwijgend, hun bewegingen verfijnd door generaties van oceaankennis.
Dit is geen geheim dat ik licht onthul. Dit is een gemeenschap die actief haar privacy beschermt, en terecht.
Mijn lokale gids, een derde-generatie visser die liever anoniem blijft, legt uit terwijl we door smalle zandpaden lopen tussen kleurrijke houten huizen. “Wij willen niet wat Labadee overkwam,” zegt hij, wijzend naar de horizon waar cruiseschepen als drijvende steden liggen. “Onze kinderen leren nog steeds vissen zoals hun grootouders deden.”
Waarom dit eiland geen tweede Labadee wil worden
Het contrast is verstommend. Terwijl Labadee’s 800.000 jaarlijkse bezoekers genieten van georganiseerde strandactiviteiten, behouden deze 50 inwoners hun bestaan door bewuste afzondering. Er zijn geen hotels, geen restaurants met menukaarten, geen souvenirwinkels. Wat er wel is: vijf à zeven families die occasioneel gasten ontvangen in hun huizen, volledig op eigen voorwaarden.
De toegang alleen al beschermt het eiland. Een 45 minuten durende boottocht vanaf het vasteland kost ongeveer €15, en je moet via je gastgezin een lokale visser als gids regelen. Geen reserveringssysteem, geen online boekingen, geen creditcards. Alleen contant geld en respect voor gemeenschapsritmes.
Tijdens mijn verblijf van €25 per nacht at ik vers gevangen vis bereid volgens recepten die teruggaan tot 1502, toen Haïtiaanse vissers deze technieken perfectioneerden. Het contrast met Labadee’s €300 per nacht resortpakketten gaat verder dan prijs alleen—het is het verschil tussen participant zijn en toeschouwer blijven.
“Elke ochtend leren bezoekers onze netten werpen, onze boten repareren, onze verhalen begrijpen. Dat is geen entertainment, dat is culturele uitwisseling.”
De visser die me dit vertelt, wijst naar zijn zoon die een traditionele houten boot repareert. “Hij is de zeventiende generatie die deze technieken leert. Als Instagram-influencers hier komen met hun drones en hashtags, hoelang blijft dit dan authentiek?”
Hoe dit eiland zichzelf beschermt zonder regels
Het geniale zit in de natuurlijke barrières. Zonder elektriciteit voor WiFi-routers, zonder accommodaties voor grote groepen, zonder infrastructure voor massatoerisme, reguleert het eiland zijn eigen bezoekersaantal. De beperkte homestays betekenen dat maximaal tien tot vijftien bezoekers tegelijk aanwezig kunnen zijn.
Vergelijk dat met Nicaragua’s Little Corn Island die zijn traditie bewaart met 700 inwoners en een autoverbod, en je ziet verschillende benaderingen van dezelfde missie: authenticiteit beschermen in een wereld die obsessief documenteert.
Mijn gastgezin serveert maaltijden aan een gemeenschappelijke tafel waar drie generaties samenkomen. De grootmoeder vertelt in Creools over orkanen die ze overleefde, terwijl haar kleinkinderen Franse woorden oefenen die ze nodig hebben voor toekomstige vissersvergunningen. Dit is geen show—dit is gewoon dinsdagavond.
Het eiland heeft ook geluk met timing. Oktober tot april brengt perfecte Caribbean weersomstandigheden met 28°C water en kalme zeeën, terwijl het orkaanseizoen officieel eindigt. Maar net als Tsarabanjina in Madagaskar natuurlijke bezoekerslimieten handhaaft door beperkte accommodatie, beschermt natuurlijke seizoensvariatie het eiland tegen overbevolking.
Wat de gemeenschap van bezoekers vraagt
De regels zijn ongecompliceeerd maar strikt. Kom via een aanbevolen visser-gids die je gastgezin arrangeert. Breng contant geld want er zijn geen geldautomaten. Pak rifveilige zonnebrandcrème in—de koraalriffen hier zijn levende ecosystemen die eeuwen bescherming verdiend hebben.
Leer basis Frans of Creools zinnen. “Bonjou” (goedemorgen) en “mèsi” (dank je) openen deuren die Instagram-filters nooit kunnen bereiken. Vraag toestemming voor foto’s, en verwacht nee te horen.
Terwijl Dhërmi in Albanië zijn 400-jarige piratengrotten verborgen houdt, bewaart dit Haïtiaanse visserseiland iets waardevollere: levende traditie die functioneert buiten social media validatie.
Op mijn laatste ochtend, terwijl ik help netten sorteren voordat mijn boot vertrekt, vraagt de visser of ik dit “geheim” zal delen. Ik antwoord eerlijk: sommige plaatsen verdienen respect boven exposure. Hij knikt, tevreden. “Vertel je vrienden,” zegt hij uiteindelijk, “maar alleen degenen die begrijpen dat sommige schatten niet in een feed passen.”