Ik leun over de stenen balustrade van Kotor’s oude stadsmuren, terwijl de ochtendzon de Baai van Kotor in gouden licht baadt. Beneden ontwaakt de middeleeuwse stad langzaam, waar slechts 23.565 inwoners een UNESCO-werelderfgoedsite delen die binnenkort internationaal gaat exploderen. Montenegro’s toeristische statistieken tonen een opvallende trend: in juni 2025 bereikte het hele land 195.642 bezoekers – een fractie van wat alleen Dubrovnik jaarlijks ontvangt. Kotor’s moment in de schijnwerpers nadert snel, maar nog zonder de verstikkende massa’s die haar Kroatische buur teisteren.
Wat de cijfers vertellen: Kotor’s verborgen potentieel
De recente groei van 6% in mei 2025 en 3,3% in juni 2025 voor Montenegro’s toerisme toont een bestemming op een kantelpunt. Het meest fascinerende? 86,1% van alle bezoekers komt uit het buitenland, een teken dat internationale reizigers deze verborgen parel ontdekken.
Wandelend door de smalle kalkstenen straten van Kotor, valt de enorme discrepantie op met vergelijkbare Mediterrane bestemmingen. Terwijl je in Dubrovnik schouder aan schouder door historische straten wordt geperst tussen 1,3 miljoen jaarlijkse bezoekers, biedt Kotor een bijna identieke middeleeuwse ervaring met een fractie van de drukte.
“Elke ochtend geniet ik van mijn koffie op het plein, zelfs in augustus. In Dubrovnik zou dat ondenkbaar zijn,” vertelt een lokale caféhouder me. “Toeristen die hier komen zeggen altijd hetzelfde: dit is wat ze hoopten te vinden in Kroatië, voordat het werd overrompeld.”
De architectuur is net zo indrukwekkend als andere bergomsloten Europese juweeltjes. De stadsmuren klimmen steil omhoog naar 1.355 treden tot de Sint-Johannes vesting, maar zijn vaak bijna verlaten, in scherp contrast met de rijen toeristen die wachten om Dubrovnik’s muren te betreden.
Een UNESCO-erfgoed zonder de massa’s
Wat Kotor echt onderscheidt is de combinatie van twee zeldzaamheden: een perfect bewaard middeleeuws centrum én relatieve rust. De stad bezit dezelfde authentieke Venetiaanse architectuur als veel drukkere Adriatische bestemmingen, maar met een cruciaal verschil: je kunt er nog steeds verdwalen zonder voortdurend andere toeristen tegen te komen.
Kotor’s middeleeuwse stadskern heeft vergelijkbare eigenschappen als Franse vestingsteden met historische citadellen, maar haar ligging aan een dramatische baai – eigenlijk Europa’s zuidelijkste fjord – maakt het geheel nog spectaculairder.
“Ik bezocht beide steden in dezelfde week. In Dubrovnik kon ik nauwelijks ademen door de mensenmassa’s. In Kotor vond ik exact dezelfde magie maar kon ik daadwerkelijk genieten van elke seconde, in stilte, met ruimte om te bewonderen.”
De cijfers vertellen het volledige verhaal: terwijl Dubrovnik worstelt met over 10.000 dagelijkse bezoekers in het hoogseizoen, verdeelt Kotor zijn bezoekersstroom over een veel langere periode, met pieken die zelden boven 2.000 per dag komen buiten cruisedagen.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
Voor de meest authentieke ervaring, vermijd de dinsdag en donderdag wanneer cruiseschepen aanmeren. Laat echter de cruise-dagen je niet afschrikken: zodra je 200 meter buiten de hoofdpoort wandelt, verdwijnt 90% van de dagjesmensen.
De beste toegang is via de noordelijke Škurda-poort die direct bereikbaar is vanaf het kleine parkeerterrein met gratis parkeren voor de eerste 30 minuten. Ideaal om bagage af te zetten voordat je naar de grotere parkeerplaatsen rijdt.
Bezoek de stadsmuren tijdens zonsopgang (rond 5:30) wanneer lokale joggers de enige andere aanwezigen zijn, of na 19:00 uur wanneer dagjesmensen vertrekken maar restaurants nog volop leven. Deze strategie werkt perfect in seizoensgebonden bestemmingen zoals deze, vooral in augustus.
Een geheim dat alleen locals kennen: de “Gurdić-poort” aan de zuidkant heeft een verborgen doorgang die bij eb zichtbaar wordt en direct toegang geeft tot een rustig strandje waar nauwelijks toeristen komen.
Terwijl de zon achter de dramatische bergen verdwijnt, begrijp ik waarom Kotor op het punt staat door te breken in het internationale reislandschap. Zoals mijn dochter Emma bij het klimmen van de stadsmuren opmerkte: “Het voelt alsof we een sprookjesboek binnenliepen dat anderen nog niet hebben ontdekt.” Deze perfecte balans tussen authentieke middeleeuwse pracht en bereikbare rust is precies wat hedendaagse reizigers zoeken – een combinatie die zeldzamer wordt met elke Instagram-post.