De zon glijdt langs de bakstenen gevels van Schiedam terwijl ik in de schaduw sta van wat onmiskenbaar een reus onder de molens is. Met 42,5 meter toren De Nolet boven me uit, bijna dubbel zo hoog als de molens van het beroemde Kinderdijk. Ik ben hier in Schiedam, slechts 7 kilometer van Rotterdam, waar een onverwachte ontdekking me verbijstert: deze stad huisvest ’s werelds hoogste traditionele windmolens, maar blijft wonderlijk onbekend terwijl toeristen in drommen naar Kinderdijk trekken.
De 42,5 meter hoge recordbrekers die Kinderdijk in de schaduw stellen
Schiedam, een stad met 82.232 inwoners, verbergt een indrukwekkend industrieel verleden dat direct zichtbaar is in haar skyline. Van de oorspronkelijke 20 historische molens staan er nu nog 6 authentieke reuzen, aangevuld met 2 moderne exemplaren waaronder de kolossale Nolet-molen.
Terwijl een herfstwind over het water rimpelt, vertelt de lokale molenaar me dat deze giganten niet zonder reden zo hoog werden gebouwd. “Deze 33+ meter hoge kolossen moesten boven de stadsdaken uitsteken om voldoende wind te vangen,” zegt hij terwijl we langs de Lange Haven wandelen waar historische pakhuizen getuigen van een rijk verleden.
Net als Oudewater met haar unieke heksenwaag, heeft Schiedam een wereldrecord dat nauwelijks bekend is. Deze molens waren geen gewone korenmolens maar brandersmolens – speciaal ontworpen om graan te malen voor de jeneverproductie die Schiedam wereldberoemd maakte.
Waarom 2025 het jaar wordt van Nederlandse jenever renaissance
Dit jaar viert Schiedam haar 750-jarig bestaan, een jubileum dat samenvalt met een wereldwijde hernieuwde interesse in ambachtelijke sterke dranken. Terwijl toeristen met bussen arriveren in Kinderdijk, biedt Schiedam een authentiekere ervaring zonder de drukte, maar met een rijkere industriële geschiedenis.
Wanneer ik de trap beklim van De Walvismolen, een van de zes historische molens, realiseer ik me dat dit landschap uniek is. Schiedam’s combinatie van industrieel erfgoed, molens en jeneverhistorie bestaat nergens anders ter wereld.
“Wij komen hier elk jaar in de herfst. De toeristen gaan naar Kinderdijk, maar wij weten dat de échte molens hier staan. Bovendien kun je hier jenever proeven terwijl je uitkijkt over authentiek Nederlands erfgoed zonder selfie-sticks om je heen.”
Net zoals Hillegom een alternatief biedt voor Keukenhof, zo is Schiedam de perfecte tegenhanger voor Kinderdijk. Het Nationaal Jenevermuseum biedt een fascinerende blik in de 300+ jaar oude traditie die deze stad vormde, compleet met werkende distilleerketels.
Zoals Kaysersberg voor Franse wijn, zo is Schiedam voor Nederlandse jenever – de authentieke oorsprong van een product dat nationale identiteit vormde.
750 jaar ambachtelijke perfectie zonder massatoerisme
Wat de reisgidsen je niet vertellen is dat een bezoek aan Schiedam het beste begint bij het Stedelijk Museum aan de Hoogstraat, waar je binnen 10 minuten loopafstand van alle zes historische molens staat. Parkeer gratis bij P+R Schiedam Centrum en loop 5 minuten naar het historische centrum.
De beste tijd om de molens te bezoeken is tussen 10 en 12 uur ’s ochtends wanneer het licht perfect is voor foto’s en de meeste molens draaien als de wind het toelaat. Voor €8,50 krijg je toegang tot het molenmuseum De Nieuwe Palmboom waar je leert hoe deze gigantische constructies werkten.
Net als Elburg met zijn hoge monumentendichtheid, heeft Schiedam een bijzonder hoge concentratie historisch erfgoed. Maar hier ontdek je ook nog eens 5 werkende distilleerderijen die samen meer dan 20 soorten jenever produceren.
Herfst 2025: het perfecte moment om Schiedam te ontdekken
Terwijl ik met mijn vrouw Sarah langs de grachten slenter, realiseren we ons dat de herfst misschien wel het perfecte seizoen is om Schiedam te ontdekken. De gouden herfstkleuren reflecteren in het water, de wieken van de molens tekenen zich scherp af tegen de blauwe lucht, en er hangt een aangename rust over de stad.
Emma, onze dochter, is gefascineerd door de enorme molens die als vriendelijke reuzen over de stad waken. Wat Giethoorn is voor kanalen en Volendam voor visserij, is Schiedam voor jenever en molens – een essentie van Nederlands erfgoed die nog niet overspoeld is door massatoerisme.
De 750-jarige jeneverstad staat op het punt herontdekt te worden door een nieuwe generatie reizigers die authentieke ervaringen zoeken. Ik kan alleen maar denken aan wat de lokale uitdrukking “Schiedams blauw” betekent – niet alleen de perfecte kleur van premium jenever, maar ook de kleur van een onbewolkte hemel boven ’s werelds hoogste molens.