De regen stopt precies wanneer ik uitstap aan de rand van Kockengen. Dit veendorp van 3.470 inwoners ligt vredig tussen weilanden, op slechts 35 minuten rijden van Utrecht. Een lokale hond rent blaffend langs terwijl ik de eerste smalle straat inloop. Direct valt het op: dit is wat Giethoorn ooit was, voordat het werd overspoeld door toeristen. Hier, 1,2 meter onder zeeniveau, bewaart een gemeenschap eeuwenoude Nederlandse veentradities die zelfs de meeste Nederlanders niet kennen.
Waarom 2025 het doorbraakyaar wordt voor dit verborgen veendorp
Terwijl Giethoorn 1,2 miljoen bezoekers per jaar verwerkt, verwelkomt Kockengen er amper 15.000. Dit verschil is voelbaar bij elke stap door de stille straatjes waar bewoners nog rustig groeten. Een lokale bewoner werkt aan zijn houten bootje, iets wat in toeristischer oorden alleen nog voor fotomomenten gebeurt.
Het dorp bereidt zich voor op het Herfstfestival 2025, wat volgens lokale toerismeverwachtingen het kantelpunt zal zijn. Toeristische aandacht verschuift namelijk naar authentieke alternatieven nu overtoerisme Nederlandse iconen transformeert in themaparken.
Ik wandel langs een historische boerderij waar een vrouw kaas maakt volgens eeuwenoud recept. In 12 historische boerderijen per vierkante kilometer wordt hier het culturele erfgoed van het Nederlandse veengebied levend gehouden, een dichtheid die nergens anders in Nederland voorkomt.
Net als dit Nederlandse dorp van 1.190 inwoners heeft een digitale vissendeurbel en 400 jaar oude polsstoktradities, bewaart Kockengen eeuwenoude Nederlandse tradities die moderne tijden trotseren.
Het Giethoorn-alternatief zonder de massa’s
Op het eerste gezicht lijkt Kockengen op Giethoorn – smalle waterwegen, historische boerderijen, groene weilanden – maar dan zonder selfienemende menigten. Het water hier is even helder, de architectuur even charmant, maar je deelt het uitzicht misschien met drie andere bezoekers in plaats van driehonderd.
“We willen bezoekers, maar we willen geen Giethoorn worden. Hier kun je nog het échte Nederland ervaren, waar water en land al eeuwen in balans leven. Dat verdwijnt wanneer het te druk wordt.”
De 85% intact gebleven historische polderlandschappen vormen een zeldzame schat in een land waar modernisering vaak prioriteit krijgt. In dezelfde provincie Utrecht ligt dit Nederlandse stadje van 13.772 inwoners bewaarde 26 verdedigingstorens terwijl iedereen naar Utrecht gaat, bewijs dat de regio meer verrassingen herbergt dan alleen de provinciehoofdstad.
Samen met dit Nederlandse dorp van 6.770 inwoners bewaart 961 jaar dijkcultuur zonder Giethoorn massa’s vormt Kockengen het Nederlandse antwoord op overtoeristisch Giethoorn.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De ideale route naar Kockengen gaat via de N401, met gratis parkeergelegenheid bij het dorpsplein. Kom vroeg in de ochtend rond 8:00 voor mistige veenlandschappen, of laat in de middag rond 17:00 wanneer zacht licht de historische gevels goud kleurt.
Bezoek zeker Zwembad De Koet, niet alleen om te zwemmen maar als sociale ontmoetingsplaats waar je het dorpsleven ervaart. Bij Medemakers geniet je van koffie tussen lokale kunstwerken op de tweede verdieping.
Net als dit Franse kustgebied van 2686 inwoners ontvangt 163500 bezoekers maar september blijft geheim kent Kockengen het geheim van seizoenstiming voor authentieke ervaringen.
De ultieme insidertip: huur een kano bij Boerderij Hazenveld voor €7 per uur en verken de waterwegen waar zelfs geen wandelpaden langs lopen. Hier zie je in oktober trekvogels die door het Groene Hart migreren – een spectaculair natuurfenomeen dat de meeste bezoekers missen.
Terwijl ik bij zonsondergang terugloop naar mijn auto, besef ik dat ik mogelijk een van de laatste bezoekers ben die Kockengen in deze ongerepte staat ervaart. Mijn dochter Emma zou de watervogels geweldig vinden, denk ik. Sarah’s camera zou de mistige velden perfect vastleggen. Dit is geen plaats die je ‘bezoekt’ – het is een stukje Nederland dat je in vertrouwen wordt genomen, een zeldzame blik in wat het land was voordat het een toeristisch icoon werd. Het doet me denken aan wat een lokale boer zei: “Veenweiden zijn als oude boeken – ze vertellen verhalen aan wie de tijd neemt om te luisteren.”