Ik sta aan de oever van het Damsterdiep, waar de middagzon weerkaatst op het water onder een reeks van de meest intrigerende architecturale verschijnselen die ik ooit heb gezien. Dit zijn de beroemde ‘hangende keukens’ van Appingedam, een stadje van 10.895 inwoners in de noordelijke provincie Groningen. Deze middeleeuwse constructies, letterlijk boven het water uitgebouwd, vormen een architecturaal mysterie dat je nergens anders ter wereld vindt.
Mijn camera klikt terwijl een boot langzaam onder een van deze keukens doorvaart. “Dit is het beste moment om ze te fotograferen,” fluistert een lokale fotograaf naast me, wijzend naar het perfecte licht dat de eeuwenoude structuren doet oplichten tegen de historische gevelwand.
De hangende keukens: een architecturaal fenomeen van wereldklasse
Wat Appingedam werkelijk uniek maakt is dat deze stad de enige plaats ter wereld is waar je deze middeleeuwse hangende keukens nog in hun oorspronkelijke vorm kunt bewonderen. Ze werden gebouwd in een tijd dat ruimte schaars was binnen de stadsmuren, een ingenieuze oplossing uit de 13e en 14e eeuw toen Appingedam floreerde als Hanzestad.
Deze keukens werden strategisch boven het water gebouwd, uitstekend vanuit de achterzijde van koopmanshuizen. Met meer dan 700 jaar geschiedenis hebben ze oorlogen, renovaties en het verstrijken der eeuwen overleefd. De meest indrukwekkende exemplaren vind je aan de Solwerderstraat, waar ze in de jaren ’80 zorgvuldig werden gerestaureerd.
Als voormalige Hanzestad deelt Appingedam een rijke handelstraditie met grotere Europese steden zoals Lübeck en Bergen, maar heeft het een authenticiteit behouden die elders vaak verloren is gegaan. Net zoals andere Nederlandse historische parels bewaart Appingedam zijn erfgoed met trotse precisie.
Een verborgen juweel in de schaduw van Groningen
Terwijl de stad Groningen met zijn 244.807 inwoners de meeste toeristen in de regio aantrekt, biedt Appingedam een rustiger alternatief met een verbazingwekkend hoge concentratie aan historische monumenten. De stad heeft 83% meer monumenten per inwoner dan Amsterdam, een statistiek die verbazing wekt bij architectuurliefhebbers.
De 13e-eeuwse Nicolaïkerk domineert het centrum, omringd door het 17e-eeuwse raadhuis en goed bewaarde koopmanshuizen. Vanaf de kerk lopen smalle steegjes naar de Stadshaven, waar je de connectie met het water direct voelt. Nederland verbergt meer historische geheimen zoals deze kleine gemeenschappen met verrassend rijke geschiedenis.
“Wat mij hier elke dag weer treft is de stilte. Je kunt de geschiedenis voelen zonder dat er honderden toeristen je ervaring verstoren. De keukens hebben hun ziel behouden, een zeldzaamheid in deze tijd.”
Voor liefhebbers van middeleeuwse architectuur past Appingedam in de traditie van Europese juweeltjes zoals deze Franse dorpen met vergelijkbare historische waarde, maar dan zonder de drukte die deze bestemmingen vaak kenmerkt.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De meeste bezoekers maken de fout om Appingedam slechts als dagtrip vanuit Groningen te bezoeken, maar de stad verdient meer tijd. Voor de beste ervaring kom je op doordeweekse ochtenden, wanneer lokale bewoners hun dagelijkse routine volgen en de lichtval perfect is voor fotografie.
Wil je de hangende keukens van hun beste kant zien? Huur dan een kano bij de steigers achter de Nicolaïkerk voor €12 per uur en vaar onder deze architecturale wonderen door. De provincie Groningen biedt meer verborgen schatten zoals kleinere plaatsen met boeiende culturele evenementen.
Noteer 1 augustus 2025 in je agenda voor de Coopluydenmarkt, wanneer de stad transformeert in een middeleeuws schouwspel compleet met ambachtslieden en historische demonstraties. Of bezoek het Museum Møhlmann in het monumentale Muzeheerd-gebouw voor een unieke kunstcollectie.
Voor een authentieke overnachting raad ik Landgoed Ekenstein aan, een 17e-eeuwse borg op slechts 3 kilometer van het centrum, waar je kunt verblijven in historische kamers omringd door een Engels landschapspark.
Terwijl Sarah foto’s maakte van de avondverlichting die de hangende keukens in een gouden gloed zette, dacht ik aan hoe deze kleine stad een levend monument is voor menselijke vindingrijkheid. In een wereld van massatoerisme en gestandaardiseerde ervaringen, blijft Appingedam een voorbeeld van hoe een gemeenschap haar unieke erfgoed kan koesteren terwijl ze tegelijkertijd de deuren opent voor nieuwsgierige reizigers die bereid zijn verder te kijken dan de bekende paden.