Ik loop langs de imponerende torens van Abdij Rolduc terwijl de ochtendmist nog om de eeuwenoude stenen hangt. Dit is Kerkrade – een Nederlandse grensstad met 45.490 inwoners die een buitengewoon dubbelleven leidt. Binnen zijn 47,53 vierkante kilometer bewaart deze bescheiden gemeente twee nationale monumentale records: de oudste steenkolenmijn van Nederland én de grootste abdij van de Benelux. Hoe kan zo’n kleine stad zulke indrukwekkende schatten herbergen? Het antwoord ligt verborgen in 900 jaar geschiedenis waar religie en industrie op fascinerende wijze samenkomen.
Waar monnikengebeden en mijnwerkersliederen samenkwamen
Abdij Rolduc, opgericht in 1104, strekt zich majestueus uit over een heuvel. Met zijn meer dan 160 kamers is dit het grootste abdijcomplex van de Benelux. De massieve Romaanse crypte behoort tot de top 100 UNESCO-monumenten van Nederland. Terwijl ik door de kruisgangen wandel, realiseer ik me dat dit geen gewoon klooster is – het functioneert nu als hotel en congrescentrum.
“Je slaapt letterlijk waar middeleeuwse monniken eeuwenlang hebben gebeden,” fluistert een medewerker terwijl hij me naar de abdijbibliotheek leidt met meer dan 50.000 historische werken. De abdij heeft zelfs haar eigen brouwerij waar ik een Rolduc Dubbel proef, gebrouwen volgens eeuwenoude recepten.
Op slechts 3,2 kilometer afstand ligt een compleet andere wereld. Schacht Nulland markeert de oudste steenkolenmijn van Nederland, als enige op zijn originele locatie bewaard gebleven. De verticale schacht daalt meer dan 100 meter de aarde in en vertelt het verhaal van Kerkrade’s industriële revolutie.
Terwijl het nabijgelegen Duitse Baesweiler bezoekers trekt met zijn gezellige stadskern, biedt Kerkrade een unieke twee-in-één ervaring: industrieel erfgoed en religieuze grandeur in één compact gebied.
Het “Vaticaan van Nederland” ontmoet het Ruhrgebied
Kerkrade’s geschiedenis is even gelaagd als de steenkooladers onder zijn oppervlak. De stad ontstond letterlijk door een politieke scheiding – het Congres van Wenen splitste in 1815 het Duitse Herzogenrath in tweeën, waardoor deze Nederlandse stad werd geboren. De grens loopt dwars door wat ooit één gemeenschap was.
De Baalsbruggermolen staat precies op deze Nederlands-Duitse grens. Ik steek de kleine Worm rivier over en sta plotseling in Duitsland zonder enige grensformaliteit. Deze naadloze grensovergang herinnert aan Kerkrade’s unieke positie.
“We zeggen hier altijd: we hebben de grandeur van Rome en de industriële kracht van het Ruhrgebied, maar dan zonder de drukte. Toeristen haasten zich naar Amsterdam of Maastricht, maar weten niet wat ze hier missen.”
Deze contrasten maken Kerkrade bijzonder. Net als Brielle toont Kerkrade hoe kleine steden monumentale schatten kunnen bewaren zonder massatoerisme. De Botanische Tuin herbergt op slechts 1,5 hectare maar liefst 195 verschillende plantenfamilies – een opmerkelijke diversiteit voor zo’n compact gebied.
In het hypermoderne Discovery Museum experimenteer ik met wetenschap terwijl 20 minuten verderop de nostalgische Miljoenenlijn stoomtrein fluit. Oude en nieuwe werelden bestaan hier naast elkaar.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Kerkrade te ontdekken is via de N299, met gratis parkeren bij Abdij Rolduc voor de eerste 2 uur. Bezoek de abdij tijdens de vroege ochtend (rond 9:00 uur) wanneer het ochtendlicht door de eeuwenoude glas-in-loodramen valt.
Plan je bezoek aan Schacht Nulland in de namiddag, gevolgd door een wandeling in het naastgelegen Park Gravenrode. Terwijl Nederlanders massaal naar Winterberg trekken, ontdekken weinigen dat Kerkrade in de herfst spectaculaire kleurschakeringen biedt in het Limburgse heuvellandschap.
Voor een unieke ervaring, boek een van de vier escape rooms in de zolders van Abdij Rolduc. Of bezoek het Discovery Museum dat in herfst 2025 “Revolution Earth” lanceert – een innovatieve walk-through ervaring over onze planeet.
Terwijl mijn vrouw Sarah foto’s maakt van de abdijtuinen en onze dochter Emma gefascineerd raakt door de historische stoomtrein, besef ik dat Kerkrade een bestemming is die verschillende werelden verbindt. Het is waar industriële kracht en spirituele contemplatie samenkomen – een onverwachte mix van het heilige en het wereldse, verborgen in een rustige hoek van Nederlands Limburg. Zoals ze hier zeggen: “In Kirchroa versjteet me zich” – in Kerkrade begrijpen we elkaar, over alle grenzen heen.