Ik parkeer mijn huurauto naast een 17e-eeuwse windmolen en stap uit in de ochtendnevel. Voor me ligt Harmelen, een Nederlands dorp met slechts 8.060 inwoners dat een verbazingwekkend geheim bewaart. Binnen een straal van 15 kilometer liggen maar liefst 3 indrukwekkende kastelen – een dichtheid van 1 kasteel per 7,9 km² die de beroemde Franse Loire-vallei evenaart. Het verschil? Hier kom je nauwelijks andere toeristen tegen.
De mist trekt langzaam op terwijl ik door de polders fiets naar de eerste locatie. Als internationale reisjournalist heb ik honderden kastelenroutes bezocht, maar wat hier gebeurt in 2025 verandert de Europese kastelenkaart voorgoed.
De verborgen Nederlandse Loire-vallei ontwaakt
Harmelen vormt het perfecte middelpunt van wat kenners nu de “Nederlandse Loire-vallei” noemen. Het grootste kasteel van Nederland, De Haar, ligt op slechts 9 kilometer afstand. Dit kolossale complex trekt jaarlijks 350.000+ bezoekers, maar weinigen weten dat er nog twee andere kastelen binnen fietsafstand liggen.
“De meeste toeristen bezoeken één kasteel en vertrekken weer,” vertelt een lokale gids terwijl we langs de Oude Rijn fietsen. “Ze hebben geen idee dat ze in een van Europa’s meest kasteel-rijke gebieden staan.”
Het tweede juweel is de historische ridderhofstad Huis Harmelen, daterend uit 1295. Na verwoesting door Franse troepen in 1672 werd het volledig herbouwd. Terwijl Montfoort zijn 26 verdedigingstorens bewaart, biedt Harmelen een zeldzame kans om een authentieke ridderhofstad te ervaren – compleet met slotgracht en ophaalbrug.
Het derde kasteel, Kasteel Woerden, ligt op 7 kilometer afstand en is een zeldzaam voorbeeld van een kasteel dat nog steeds functioneel is in het stadsweefsel. Samen creëren deze drie locaties een kasteeldichtheid vergelijkbaar met de Loire-vallei, maar zonder de toeristische drukte.
Waarom 2025 het kantelpunt wordt
Een nieuwe trend in post-pandemisch reizen maakt Harmelen tot dé opkomende Europese bestemming: “kastelen zonder crowds“. Reizigers zoeken nu authentieke ervaringen weg van de drukte, en Harmelen biedt precies dat.
“Als je de ware ziel van een Nederlands kasteel wilt ervaren zonder in een rij te staan achter bussen vol toeristen, is dit je laatste kans voordat de wereld het ontdekt.”
De perfecte fietsafstanden tussen de kastelen (gemiddeld 8 kilometer) maken het ideaal voor een tweedaagse route. Anders dan in Frankrijk, waar kastelen vaak geïsoleerd liggen, vind je hier authentieke Nederlandse dorpjes die de kastelen verbinden.
Net zoals het kasteel van Sedan bewijst dat kastelen zonder overtoerisme bestaan, toont Harmelen dat een complete kastelenroute kan floreren zonder massatoerisme.
Internationale reisblogs beginnen dit gebied te ontdekken, en tegen 2026 verwachten lokale experts een toename van 30% in bezoekersaantallen. Nu is het moment om deze route te ervaren voordat iedereen ervan weet.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om de Harmelen-kastelenroute te verkennen is per fiets. Huur een fiets bij Utrecht Centraal Station voor €15 per dag en volg de knooppuntenroute 62-17-9-12 richting Harmelen.
Bezoek op donderdag voor de minste drukte. In tegenstelling tot Loire-kastelen, waar je soms 2 uur wacht, kun je hier zonder reservering binnenwandelen. Parkeer bij Dorpshuis Harmelen (gratis) en ontdek de kastelenroute van daaruit.
De herfstperiode (september-november) biedt de meest fotogenieke ervaring, met dramatische ochtendmist over de slotgrachten en spectaculaire herfstkleuren die de kastelen omlijsten. Net zoals Oudewater 300 monumenten bewaart, concentreert Harmelen zich op hoogwaardige kasteelervaringen.
Lokale tip: bezoek Huis Harmelen op vrijdagmiddag wanneer de huidige eigenaar soms persoonlijk rondleidingen geeft – een ervaring die je nergens anders vindt.
Een parel in het Groene Hart
Na drie dagen kastelen verkennen, zit ik met een kopje koffie bij de lokale bakkerij. Terwijl de Franse Loire-vallei worstelt met overtoerisme en vooraf geboekte tours, ademt Harmelen nog steeds die zeldzame combinatie van historische grandeur en alledaagse Nederlandse nuchterheid.
Mijn vrouw Sarah, die als fotografe meereisde, noemt het “het best bewaarde kastelengeheim van Europa”. Ze heeft gelijk. In een wereld van overvolle toeristische trekpleisters is Harmelen een adembenemende herinnering aan hoe authentieke cultuurervaringen horen te zijn – toegankelijk, persoonlijk en diep verbonden met het lokale leven.
Geniet ervan voordat de rest van de wereld het ontdekt.