Mijn schoenen kraken zachtjes op het oude klinkerpad terwijl de ochtendmist nog hangt over wat de Drenten liefdevol “De Parel van Drenthe” noemen. Ik sta op de centrale brink van Havelte, een dorp van 3.719 inwoners dat momenteel een stille transformatie ondergaat. Met een jaarlijkse investering van €225.000 bereidt deze verborgen parel zich voor om dé toeristische trekpleister van Drenthe te worden. De klok tikt echter – het perfecte moment om Havelte te ervaren is nu, voordat de grootse plannen volledig worden uitgevoerd.
Deze plek heeft iets magisch. Op slechts 120 kilometer noordoost van Amsterdam ligt een prehistorische schat waar internationale bezoekers vaak overheen kijken. Terwijl ik richting de Havelterberg wandel, vraag ik me af hoe lang dit juweeltje nog onder de radar kan blijven.
Het €225.000 masterplan dat alles gaat veranderen
De gemeente Westerveld investeert niet zomaar in Havelte. Met een concrete strategie van 55 specifieke maatregelen wordt dit dorp tussen 2025 en 2029 getransformeerd. “We willen waarmaken dat Westerveld dé toeristische gemeente van Drenthe wordt,” vertelde wethouder Jacob Boonstra me gisteren tijdens een kop koffie bij de plaatselijke bakker.
Het contrast is fascinerend. Sinds de jaren ’60 geniet Havelte al bescherming als dorpsgezicht, maar het heeft nog steeds “relatief weinig toeristisch aanbod”, zoals de gemeente het zelf omschrijft. Kleine gemeenten zoals Papenburg in Duitsland bewijzen dat zelfs bescheiden plaatsen enorme economische impact kunnen hebben.
De veranderingen zijn nu al zichtbaar. Tijdens mijn wandeling spot ik waar binnenkort een nieuwe audioroute over de oorlogsgeschiedenis zal lopen. Een lokale gids wijst naar plekken waar kunstverlichting historische monumenten zal accentueren. De combinatie van prehistorie en WWII-geschiedenis in één dorp maakt het extra bijzonder.
Unieke hunebedden zonder de massa’s
Havelte herbergt hunebed D53, met bijna 18 meter lengte het op één na grootste megalithische graf van Nederland. Direct ernaast staat D54, waardoor dit een van de weinige plekken is met twee hunebedden naast elkaar. Deze steenformaties, gebouwd tussen 3470 en 3250 v.Chr., zijn even indrukwekkend als hun Franse en Britse tegenhangers, maar zonder de drukte.
“Je hebt soms deze magische momenten, vooral in de ochtend, wanneer je helemaal alleen bent bij de hunebedden. Je voelt de geschiedenis onder je vingertoppen. Dat vind je nergens anders in Nederland met zulke belangrijke monumenten.”
Net zoals de UNESCO Beemster Polder in Westbeemster, geniet Havelte van nabijheid tot UNESCO werelderfgoed. De nabijgelegen Koloniën van Weldadigheid bieden een perfecte aanvulling op een bezoek aan deze regio.
De herfstkleur van nabijgelegen Peel en Maas heidevelden vormt nu een adembenemend decor voor wandel- en fietstochten. September 2025 is het perfecte moment om het gebied te verkennen, voordat de grote transformatie voltooid is.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste toegang tot de hunebedden is via de parkeerplaats aan de Helomaweg, waar je gratis kunt parkeren. Voor het optimale prehistorische gevoel, bezoek de hunebedden bij zonsopgang rond 7:00 uur – dan heb je ze vrijwel zeker voor jezelf.
Fietsliefhebbers kunnen terecht bij Fietsverhuur Havelte voor elektrische en gewone fietsen (vanaf €15 per dag). De meeste locals raden de 8,5 kilometer lange Havelterbergroute aan, die langs alle hoogtepunten voert.
Terwijl Den Helder zijn maritieme geheimen bewaart zonder massa’s, doet Havelte hetzelfde met zijn prehistorische schatten. Net zoals Ieper bewijst dat gecontroleerde ontwikkeling mogelijk is, streeft Havelte naar kwaliteitstoerisme boven massabezoek.
Loop niet weg zonder een bezoek aan de drie historische brinken, een zeldzaamheid aangezien de meeste Drentse dorpen er slechts één hebben. Proef de lokale “brummelbessen” (bosbessen) bij Theehuis ’t Hunebed als seizoensgebonden traktatie.
Terwijl ik in de schemering afscheid neem van Havelte, besef ik dat ik getuige ben van een bijzonder moment in de geschiedenis van deze plaats. Net als mijn dochter Emma altijd zegt bij het vinden van een schat: “Papa, vertel het niet aan iedereen!” Maar sommige geheimen zijn te mooi om te bewaren. De eeuwenoude hunebedden hebben 5000 jaar gewacht om ontdekt te worden – ze kunnen nog wel een paar bezoekers meer verdragen voordat het dorp transformeert naar zijn nieuwe toekomst als Drentse parel.