De ochtendmist hangt laag over het water terwijl ik over de smalle dijk wandel. Voor me tekenen zich de silhouetten af van 19 historische windmolens – een tijdloze scène die al bijna 300 jaar vrijwel onveranderd is. Hier in Kinderdijk, een minuscuul Nederlands dorp met slechts 300 inwoners, ontvouwt zich een van Europa’s meest fascinerende waterbeheersingsgeheimen. Meer dan 370.000 bezoekers kwamen in 2024 naar deze UNESCO-site – een recordaantal dat 11% hoger lag dan het jaar ervoor. Toch voelt het deze septemberochtend verrassend vredig.
Het contrast is verbazingwekkend: voor elke lokale bewoner zijn er jaarlijks meer dan 1.200 bezoekers. Toch slaagt dit kleine dorp erin om zijn authentieke karakter te bewaren, iets wat steeds zeldzamer wordt in een tijdperk van massatoerisme.
370.000 bezoekers ontdekken wat 300 inwoners al eeuwen weten
De molens van Kinderdijk, gebouwd tussen 1738 en 1740, vertellen een fascinerend verhaal van Nederlandse innovatie. Ze vormen samen ’s werelds grootste collectie functionele historische windmolens. Anders dan bij andere Nederlandse locaties met historische molens, draait het hier niet alleen om esthetiek.
Wat deze plaats zo bijzonder maakt is dat deze molens nog steeds hun oorspronkelijke functie kunnen vervullen: water wegpompen uit de lagergelegen polders. Toen ik door het gebied wandelde, legde molenaar Hendrik me uit dat tijdens de zeldzame stroomstoringen, deze 287 jaar oude constructies nog altijd worden ingezet als backup-systeem.
Elke molen kan per uur 60.000 liter water verplaatsen – een indrukwekkend staaltje van oude techniek dat zelfs in onze moderne tijd relevant blijft. Hoewel moderne elektrische pompen nu het dagelijkse werk doen, blijft Kinderdijk een levend bewijs van hoe Nederland al eeuwenlang zijn strijd tegen het water voert.
Waarom Kinderdijk’s molens Mykonos en andere werelderfgoedsites overtreffen
Terwijl ik het nieuwe bezoekerscentrum binnenstap, valt me op hoe verschillend Kinderdijk is van vergelijkbare bestemmingen. De windmolens van het Griekse Mykonos zijn wereldberoemd, maar waren voornamelijk decoratief. Hier in Kinderdijk staat functionaliteit centraal – deze molens hebben letterlijk een land gered van de zee.
“Wat bezoekers vaak niet beseffen is dat zonder deze molens, een groot deel van Nederland onder water zou staan. Dit is geen museum; het is een levend systeem dat ons land heeft gevormd.”
Net als sommige Belgische steden met vergelijkbare bezoekersaantallen, heeft Kinderdijk manieren gevonden om toerisme te accommoderen zonder de lokale gemeenschap te overweldigen. Met 263 vrijwilligers – een recordaantal in 2024 – wordt het erfgoed beschermd terwijl bezoekers toch worden verwelkomd.
Wat ook opvalt: terwijl plaatsen als de Zaanse Schans 3 miljoen toeristen per jaar ontvangen, behoudt Kinderdijk met zijn 370.000 bezoekers een intieme sfeer die steeds zeldzamer wordt in het Europese toerismelandschap.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
Als je Kinderdijk wilt ervaren zoals ik het deze ochtend deed, kom dan vóór 10:00 uur op een doordeweekse dag. De vroege ochtendmist creëert een magische sfeer die later op de dag verdwijnt wanneer de groepen arriveren. Anders dan bij andere historische gebieden in Nederland waar moderne ontwikkelingen domineren, is Kinderdijk opmerkelijk ongerept gebleven.
De Waterbus vanaf Rotterdam biedt de meest pittoreske aankomst en kost slechts €4,50 enkele reis. Eenmaal aangekomen, huur een fiets bij het bezoekerscentrum voor €8,50 per dag – verreweg de beste manier om het gebied te verkennen.
Het verborgen juweeltje dat lokale bewoners kennen is het Molenaarspad – een smalle dijk achter de hoofdroute waar nauwelijks toeristen komen. Hier vind je de beste fotomogelijkheden zonder mensenmassa’s. In de herfst zijn de zonsopgang om 07:15 en zonsondergang om 19:45 de perfecte momenten voor spectaculaire foto’s met gouden licht over de rietlanden.
Als je geluk hebt, vang je een glimp op van de zeldzame roerdomp die tussen het riet nestelt – breng een verrekijker mee als je een vogelliefhebber bent.
Terwijl ik Kinderdijk verlaat en terugkijk over mijn schouder, begrijp ik waarom dit gebied steeds meer bezoekers trekt. Het is meer dan alleen een verzameling historische windmolens – het is het verhaal van een volk dat heeft geleerd om in harmonie te leven met water. In een tijd waarin klimaatverandering steeds meer kustgemeenschappen bedreigt, is Kinderdijk niet alleen een toeristische bestemming maar ook een les in veerkracht. Geen wonder dat Sarah, mijn vrouw en fotografe, me vertelde dat dit een van de meest fotogenieke plekken is die ze ooit heeft vastgelegd. Zoals de Nederlanders zouden zeggen: “Wie water deert, die water keert” – een eeuwenoude waarheid die hier tastbaarder is dan waar ook ter wereld.