Ik stap uit mijn huurauto op een zomerochtend en sta meteen stil van verbazing. Op slechts 16 kilometer van de drukte van Amsterdam ligt een compleet andere wereld verstopt. Broek in Waterland, een dorp met 2.760 inwoners, is een levende tijdcapsule uit de 17e eeuw waar zelfs Napoleon ooit logeerde. De tegenstelling is scherp: terwijl Amsterdam jaarlijks zo’n 20 miljoen toeristen verwerkt, blijft dit waterdorp verrassend rustig met zijn perfect bewaard gebleven historische centrum.
Het Nederlandse Hallstatt onder zeeniveau
Terwijl ik over de centrale ophaalbrug loop, besef ik dat dit dorp 0,5 meter onder zeeniveau ligt – letterlijk een verzonken juweeltje. De typisch Nederlandse luchten weerspiegelen in het Havenrak, het centrale water dat het dorp in tweeën splitst.
Wat Broek in Waterland echt bijzonder maakt zijn de 83 officiële monumenten – een verbazingwekkende dichtheid voor zo’n kleine plaats. Deze houten huizen in pastelkleuren stammen uit de Gouden Eeuw, toen rijke Amsterdamse kooplieden hier hun zomerverblijven bouwden.
“Sommige toeristen denken oprecht dat dit een openluchtmuseum is en reageren verbaasd als ik vertel dat we hier echt wonen,” vertelt een lokale vrouw terwijl ze haar fiets parkeerd voor een van de grijze houten panden.
De vergelijking met het Oostenrijkse Hallstatt dringt zich op – beide dorpen combineren water, historische architectuur en een indrukwekkend klein inwoneraantal. Maar terwijl Marken met zijn 1.810 inwoners al langer op de toeristenkaart staat, blijft Broek in Waterland verrassend authentiek.
Napoleon’s Nederlandse ontdekking
Bij het “Napoleonshuisje” uit 1792 sta ik even stil. Hoewel het zijn naam kreeg vanwege de bouwperiode tijdens de Franse tijd, logeerde Napoleon zelf bij burgemeester Bakker in het zogenaamde “Beroemde Huis” aan De Erven tijdens zijn bezoek aan het dorp.
De Sint-Nicolaaskerk uit 1628 torent boven alles uit. Net als Monnickendam heeft Broek een indrukwekkende monumentendichtheid, maar zonder de groeiende drukte die je daar aantreft.
Wat Broek onderscheidt is hoe het dorp sinds de 17e eeuw vrijwel onveranderd is gebleven. Terwijl Volendam overspoeld wordt door toeristen, biedt Broek dezelfde historische charme zonder de drukte.
“Het voelt alsof je door een 17e-eeuws schilderij wandelt. De stilte is bijna onwerkelijk zo dicht bij Amsterdam.”
De groei is merkbaar maar beheerst – 11% bevolkingstoename sinds 2013 wijst op een langzame ontdekking van dit verborgen pareltje. Waar Amsterdam maatregelen neemt tegen overtoerisme, blijft Broek een oase van rust.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Broek te bereiken is met bus 315 vanaf Amsterdam Centraal (15 minuten) of met de auto via de N247 met gratis parkeren bij het dorpsplein. Voor een echt unieke ervaring raad ik de fietsroute door Waterland aan – een 45 minuten schilderachtige tocht vanaf Amsterdam-Noord.
Bezoek op dinsdagochtend tussen 8 en 10 uur voor de meest authentieke ervaring, wanneer de meeste toeristische groepen andere routes volgen. In augustus 2025 is de ochtendmist boven het Havenrak bijzonder fotogeniek.
Net zoals historische steden als Arnhem biedt Broek in Waterland een rustig alternatief voor drukke stedelijke bestemmingen. De lokale Fluisterboot verhuurt elektrische boten voor €40 waarmee je geruisloos door de historische wateren kunt glijden.
Voor de beste foto’s, loop de Laarzenpadroute – een 6 kilometer wandeling die je langs verborgen hoekjes en historische boerderijen voert die de meeste bezoekers missen.
Een dorp dat bijna te mooi is om echt te zijn
Terwijl de zon langzaam zakt achter de pastelkleurige gevels, vraagt mijn vrouw Sarah of we hier niet langer kunnen blijven. Onze dochter Emma heeft intussen vriendschap gesloten met lokale kinderen die in het Havenrak zwemmen – een tijdloze scène die evengoed uit de 17e eeuw had kunnen komen.
Broek in Waterland voelt als een Nederlands geheim dat bijna te mooi is om waar te zijn – een dorp dat letterlijk onder zeeniveau ligt maar zich verheft door zijn schoonheid en authenticiteit. In een wereld van overtoerisme is dit een zeldzame plek waar de tijd werkelijk heeft stilgestaan, op slechts een steenworp afstand van een van Europa’s drukste hoofdsteden.