Ik vaar net over de Vecht in Maarssen toen een zonnestraal tussen de herfstbladeren glinsterde op een indrukwekkende witte gevel. 30 minuten vanaf Amsterdam en slechts 15 minuten van Utrecht glijdt mijn huursloep langs wat misschien wel Nederland’s best bewaarde architectonische geheim is. In deze bescheiden gemeente van 18.500 inwoners telde ik al 12 historische buitenplaatsen in het eerste uur van mijn tocht – meer monumenten per strekkende kilometer dan in menig beroemd kasteel-gebied.
De rivier zelf vormt een natuurlijke corridor door wat lokalen de “Kleine Loire” noemen, maar wat deze vergelijking tekort doet. Hier geen overvolle parkeerplaatsen of €22 toegangskaartjes. Terwijl ik onder een eeuwenoude ophaalbrug doorvaar, realiseer ik me: dit is Nederland’s antwoord op de Loire-vallei, maar dan zonder de Franse prijzen en drukte.
Nederland’s geheime kastelenparadijs waar zelfs Nederlanders nog nooit van hoorden
“Mensen vliegen naar Frankrijk voor kastelen terwijl wij hier de hoogste concentratie buitenplaatsen van heel Nederland hebben,” vertelt de sluiswachter me terwijl hij mijn bootje door een historische sluis loodst. Als reisschrijver die 47 landen heeft bezocht, ben ik zelden zo verrast door een bestemming.
Wat Stichtse Vecht bijzonder maakt is niet alleen de hoeveelheid monumenten maar hun toegankelijkheid. In de 17e eeuw bouwden rijke Amsterdamse kooplieden hier hun zomerverblijven – monumentale herenhuizen met oogverblindende tuinen direct aan het water. Terwijl in de Loire de meeste kastelen afgesloten zijn achter ticketbalies, kun je hier 90% van de pracht gratis vanaf het water bewonderen.
Ik leg aan bij Slot Zuylen, gebouwd in 1510 en een van de oudste kastelen aan de Vecht. Anders dan bij Franse rivierchâteaus ben ik hier een van slechts zeven bezoekers deze ochtend. De entreebijdrage? Een bescheiden €9,50 – een fractie van wat je bij vergelijkbare Franse monumenten betaalt.
Het nabijgelegen Breukelen ligt op slechts 10 minuten varen en biedt een elegante koffiestop. Mijn lokale gids Joris vertelt me dat de regio in 2025 steeds populairder wordt vanwege de opkomst van duurzaam watertoerisme. “Volgend jaar verwachten we 25% meer sloepverhuur dan nu – het water is onze snelweg naar cultuurschatten.”
Een Nederlands landschap dat de Loire verslaat (maar zonder mensenmassa’s)
Wat de Vechtstreek werkelijk onderscheidt van beroemde kasteellandschappen is de intieme schaal. Binnen een afstand van 20 kilometer vind je meer dan 30 historische buitenplaatsen langs dezelfde rivier. Ter vergelijking: voor eenzelfde aantal kastelen in de Loire moet je 150 kilometer afleggen.
“Na drie zomers in Frankrijk kwamen we hier per toeval terecht. De kinderen konden vrij rondlopen, we genoten van dezelfde grandeur, maar alles voelde toegankelijker en meer ontspannen. We hebben onze Franse kasteelvakantie ingeruild voor deze parel.”
De waterrijke omgeving zorgt voor een unieke culturele bonus: de architectuur reflecteert prachtig in het rivierwater, wat het effect verdubbelt. En in de herfst van 2025 – precies nu – transformeren de eeuwenoude bomenlanen langs de rivier in een gouden corridor die de witte gevels doet oplichten.
Ook Loenen aan de Vecht verdient een stop, met een concentratie aan monumenten die nog hoger ligt dan in Maarssen zelf. Terwijl de drommen toeristen zich verdringen in Giethoorn, blijft deze regio verrassend authentiek.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om dit Nederlandse kastelen-juweel te ervaren is via zelfstandige sloephuur (vanaf €95 per dag). Geen vaarbewijs nodig, en je hebt toegang tot historische plekken die per auto onbereikbaar zijn. Reserveer bij Sloep Huren Maarssen minstens 2 dagen vooraf in het hoogseizoen.
Bezoek de buitenplaatsen bij voorkeur tijdens de vroege ochtenduren (9-11) of late middag (na 15:00) wanneer de lichtval op de witte gevels het mooist is. Voor de ultieme ervaring, eindig je dag bij theetuin ’t Sluishuys waar je voor €4,50 traditionele appeltaart kunt eten terwijl boten voorbij glijden.
Overnacht niet in Utrecht of Amsterdam, maar in een van de historische B&Bs langs de Vecht. Een aanrader is Logement aan de Vecht waar je vanaf €115 in een monumentaal pand slaapt – zonder de prijzen die je in vergelijkbare Franse accommodaties zou betalen.
Terwijl ik mijn sloep teruglever en naar mijn B&B wandel, valt me op hoe stil het is. Mijn vrouw Sarah zou hier eindeloze fotomotieven vinden, terwijl Emma vrij tussen de kastelen zou kunnen spelen. In de verdrukking tussen Amsterdam en Utrecht ligt een rivierparadijs dat de vergelijking met elke beroemde kasteelstreek aankan – maar dan zonder de drukte en kosten. Als dit in Frankrijk lag, zou het overstroomd worden met toeristen. Gelukkig ligt het in Nederland, waar de mooiste geheimen vaak over het hoofd worden gezien.