Ik sta op een uitkijkpunt boven Clervaux terwijl het eerste zonlicht over de Luxemburgse Ardennen valt. Beneden ligt een dorp van slechts 5.000 inwoners dat ongelooflijk genoeg meer dan 10 miljoen bezoekers heeft aangetrokken met één enkele fototentoonstelling. Het is stil, op wat ochtendvogels na. De klokken van de Benedictijnenabdij galmen door de vallei terwijl ik afdaal richting wat mogelijk Europa’s best bewaarde culturele geheim is – een dorp dat in 2025 internationale krantenkoppen gaat halen.
De perfecte storm: waarom Clervaux in 2025 doorbreekt
Terwijl ik door de smalle straatjes wandel, realiseer ik me dat dit Luxemburgse dorp aan de vooravond staat van een historisch moment. De UNESCO-erkende tentoonstelling The Family of Man bestaat in 2025 precies 30 jaar op deze locatie – een verzameling van 503 foto’s van 273 fotografen uit 68 landen.
Het contrast is verbijsterend: een klein Ardens dorp dat de definitieve versie huisvest van wat oorspronkelijk in New Yorks MoMA tentoongesteld werd. Net zoals Lauterbrunnen’s verborgen natuurkracht internationale erkenning kreeg, heeft Clervaux zijn culturele equivalent dat nu momentum bereikt.
Edward Steichen, zelf van Luxemburgse afkomst, koos dit dorp persoonlijk na een wereldtournee langs 150 musea. Die beslissing creëert nu een perfect cultureel momentum voor 2025, wanneer herdenkingsevenementen en nieuwe exposities gepland staan.
Net zoals Echternach’s springprocessie UNESCO-erkenning kreeg, vormt The Family of Man de culturele ruggengraat van wat deskundigen voorspellen als Clervaux’s internationale doorbraak. De mix van authentieke Ardennencultuur en werelderfgoed trekt een nieuw type cultuurreiziger.
Het mysterie van Clervaux’s verborgen grootsheid
Het kasteel met witte muren en zwarte tegeldaken herbergt niet alleen deze fototentoonstelling, maar ook een indrukwekkend oorlogsmuseum. Clervaux was een strategische locatie tijdens de Slag om de Ardennen in 1944-45, wat verklaart waarom een Sherman-tank nog steeds de ingang van het kasteel bewaakt.
Wat verbazingwekkend blijft is hoe dit dorp relatief onbekend is gebleven. Terwijl het nabijgelegen Vianden jaarlijks drommen toeristen trekt met zijn imposante kasteel (met meer dan 1.930 TripAdvisor reviews), blijft Clervaux rustiger met een diepere culturele betekenis.
“Wat me altijd raakt is de stilte waarmee mensen The Family of Man verlaten. Ze komen binnen als toeristen maar vertrekken als veranderde mensen – dat zie je nergens anders in de Ardennen.”
De combinatie van natuur en cultuur is uniek. Terwijl ik een espresso drink op het centrale plein, zie ik hoe wandelaars zich voorbereiden op tochten door de omliggende heuvels, terwijl cultuurliefhebbers richting het kasteel trekken.
Het fascinerende is dat Clervaux de perfecte balans heeft behouden tussen authenticiteit en toegankelijkheid. In tegenstelling tot veel toeristische hotspots zijn hier geen selfie-sticks of souvenirwinkels die het straatbeeld domineren.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Clervaux te ervaren is via de IC-treinverbinding vanuit Luxemburg-Stad, die je in slechts 65 minuten door prachtige landschappen brengt. Het station ligt op 400 meter van het centrum, waardoor alles te voet bereikbaar is.
Bezoek The Family of Man bij voorkeur ’s ochtends rond 12:00 wanneer de deuren net opengaan, of na 16:00 wanneer de meeste dagjesmensen al vertrokken zijn. Met een toegangsprijs van slechts €6 (inclusief audio guide) is dit een van Europa’s meest betaalbare culturele ervaringen met UNESCO-status.
De onbekende parel van Clervaux is de dagelijkse gregoriaanse mis in de Benedictijnenabdij om 10:00, waar iedereen welkom is. De Ardennen-ervaring strekt zich uit tot prachtige wandelroutes zoals het Éislek Pad, dat direct vanuit het dorp toegankelijk is.
Voor de beste foto’s van het kasteel en de vallei, neem het wandelpad achter de abdij dat je naar een panoramisch uitkijkpunt brengt dat zelfs lokale fotografen verkiezen boven de standaard ansichtkaartlocaties.
2025: Waarom nu de tijd is om te gaan
September 2025 markeert niet alleen het 30-jarig jubileum van The Family of Man’s permanente installatie, maar ook het ideale seizoen om Clervaux te bezoeken. De herfstkleurentransformatie van de Ardennen begint precies in deze periode.
Ik heb Sarah, mijn vrouw en professioneel fotografe, nooit zo enthousiast gezien als tijdens onze herfstdagen hier. “De combinatie van middeleeuwse architectuur tegen een achtergrond van vuurrode en goudgele bossen is een droom,” vertelde ze terwijl ze de zonsondergang vastlegde.
Clervaux doet me denken aan een zeldzaam boek dat bijna niemand heeft gelezen, maar dat elk moment ontdekt kan worden. In een Europa waar authenticiteit steeds zeldzamer wordt, voelt dit dorp als een tijdcapsule van wat toerisme zou moeten zijn: betekenisvol, persoonlijk en transformatief.