Ik stap net uit de bus in Labin, een hooggelegen stadje van 3.753 inwoners aan de oostkust van Istrië. De middeleeuwse stenen onder mijn voeten vertellen meteen een ander verhaal dan de overvolle Kroatische kustplaatsen. In de verte strekt de Adriatische Zee zich uit als een azuurblauwe deken, terwijl het ochtendlicht de kleurrijke gevels van deze Italiaans-Kroatische fusiestad doet oplichten. Wat mij direct opvalt: kunst is hier overal. Niet alleen in de 15 actieve galeries die zich in een gebied van slechts 2,5 vierkante kilometer bevinden, maar ook in elke straathoek waar ambachtslieden hun ateliers hebben geopend.
Wat de meeste bezoekers aan Kroatië niet weten: Labin heeft een kunstdichtheid die vergelijkbaar is met Florence – 6 galeries per 1.000 inwoners. Terwijl toeristen in drommen naar Rovinj en Pula trekken, blijft dit kunstmekka grotendeels onder de radar. Maar niet voor lang meer, want september 2025 markeert een keerpunt voor deze verborgen parel.
Het laatste jaar voordat Labin internationaal doorbreekt
Terwijl ik door de autovrije straatjes slenter, wijst mijn gids op de Battiala-Lazzarini paleis, een rood barok gebouw uit de 18e eeuw dat nu dienst doet als stadsmuseum. “Dit is het laatste jaar dat je hier nog rustig kunt rondwandelen,” fluistert hij. “De internationale kunstwereld heeft ons ontdekt.”
De cijfers bevestigen zijn voorspelling. Bezoekersaantallen stegen met 43% in het afgelopen jaar, maar blijven nog steeds beheersbaar. Het unieke aan Labin is de transformatie van ruwe industriestad naar kunsthaven. Waar eens steenkoolmijnen domineerden, vind je nu kunstateliers.
In de Alvona Gallery, gevestigd in een voormalige kerk uit 1600, ontmoet ik een beeldhouwer die met kolenstof een nieuw werk creëert. Deze symbolische verbinding tussen het industriële verleden en de artistieke toekomst zie je nergens anders zo sterk terug.
“We dachten dat na het sluiten van de mijnen alles voorbij zou zijn. Nu komen mensen van over de hele wereld om onze kunst te zien en te kopen. Het voelt als een renaissance, maar dan zonder de drukte die andere kunststeden onleefbaar maakt.”
San Gimignano aan de Adriatische Zee
De 315 meter hoge ligging van Labin biedt adembenemende panorama’s. Ik tel zeven verschillende tinten blauw in de zee beneden terwijl mijn vrouw Sarah foto’s maakt van de verrassend goed bewaarde Venetiaanse architectuur die doet denken aan San Gimignano in Toscane.
Maar anders dan dat Italiaanse stadje, dat wordt overspoeld door dagjesmensen, blijft Labin authentiek. Slechts 50.000 bezoekers per jaar tegenover miljoenen in vergelijkbare Toscaanse steden betekent dat je hier nog steeds bent omringd door locals in plaats van toeristen.
Net als Telč in Tsjechië bewijst Labin dat kleine Europese steden soms de meest indrukwekkende culturele schatten herbergen, wachtend om ontdekt te worden.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste toegang tot Labin is via de Porta Sanfior, de historische stadspoort uit de 15e eeuw. Maar draag comfortabele schoenen – de glibberige kasseien en steile trappen zijn verraderlijk voor hooggehakte bezoekers.
Voor de ultieme ervaring bezoek je het Art Republic Festival dat nog tot 15 september 2025 duurt. Dit culturele hoogtepunt transformeert de hele stad in een openluchtgalerie met live kunst-demonstraties. De toegang is gratis, een zeldzaamheid in het toeristische Kroatië.
Deze artistieke transformatie van industrieel erfgoed naar culturele trekpleister zien we ook in Genk, maar Labin voegt daar de mediterrane charme en Venetiaanse geschiedenis aan toe.
Wanneer je Labin bezoekt, mis dan niet de Sentona’s Trail die naar Rabac leidt – een verborgen wandelpad met zeven bruggen over watervallen. Begin je wandeling om 9:00 uur voor de perfecte lichtval voor fotografie.
Labin’s ware geheim: de veranderende lichten
Kroatië herbergt meer verborgen parels, zoals Vrboska met zijn ongelofelijke bruggen, maar wat Labin uniek maakt is hoe het licht hier speelt met de architectuur.
Terwijl de zon langzaam achter de heuvels zakt, transformeert het stadje. De goudgele tinten op de barokke gevels creëren een filmisch tafereel dat mijn dochter Emma doet uitroepen dat het “lijkt alsof iemand de lucht in brand heeft gestoken”.
Ik heb honderden zonsondergangen in mediterrane steden gefotografeerd, maar weinige kunnen tippen aan wat ik hier zie. Misschien is dat het echte geheim van Labin – niet alleen de kunst aan de muren, maar hoe het natuurlijke licht zelf een meesterwerk schildert op deze middeleeuwse canvas van 2,5 vierkante kilometer. En voorlopig hebben we dit tafereel nog grotendeels voor onszelf.