Ik sta op een middeleeuws terras in Bale, Kroatië, waar de morgenzon de stenen muren in goudkleurig licht baadt. Dit minuscule stadje van slechts 1.287 inwoners voelt als een tijdcapsule, maar wat me echt verstelt doet staan is wat de lokale gids net vertelde: “In 2025 zal dit kleine dorp internationaal op de kaart staan.” Voor me strekt zich een landschap uit waar 400 verschillende vlindersoorten – één van de hoogste concentraties in Europa – fladderen tussen middeleeuwse muren en de nabijgelegen kustlijn waar dinosaurusfossielen zijn ontdekt.
Europa’s meest onverwachte natuurbestemming van 2025
Bale, gelegen op slechts 142 meter boven zeeniveau in het Kroatische Istrië, ondergaat een stille transformatie. De combinatie van 0,31 vlindersoorten per inwoner is wereldwijd ongekend – zelfs Costa Rica, bekend om zijn biodiversiteit, kan hier niet aan tippen in termen van concentratie.
Terwijl ik door de smalle straten wandel, die samen een oude stadskern van amper 0,978 vierkante kilometer vormen, wijst mijn gids naar het imposante kasteel Soardo-Bembo uit de 15e eeuw. “Dit is pas het begin,” vertelt ze. “In 2025 opent hier het nieuwe paleontologische museum dat de dinosaurusvondsten van onze kustlijn zal tentoonstellen.”
De timing voor een bezoek kon niet beter zijn. Augustus 2025 markeert niet alleen het hoogtepunt van de vlinderpopulatie maar valt ook samen met het jaarlijkse Last Minute Open Jazz Festival, waarbij de middeleeuwse steegjes transformeren tot intieme concertzalen onder de sterrenhemel.
Een wereld verwijderd van Rovinj en Venetië
Wat Bale zo bijzonder maakt, is de serene rust die er heerst – iets wat je nauwelijks nog vindt in het nabijgelegen Rovinj (20 minuten rijden) dat jaarlijks overspoeld wordt door toeristen. De architectuur in Bale vertoont dezelfde Venetiaanse gotische elementen, maar zonder de mensenmassa’s.
De tweetaligheid (Kroatisch en Italiaans) van de straatnamen herinnert aan de complexe geschiedenis van deze regio, net zoals De Haan in België historische geheimen verbergt. Wandelend langs oude stadsmuren ontdek je dat zelfs de beroemde Casanova mogelijk hier verbleef.
“We komen hier al vijf jaar elke zomer. De combinatie van middeleeuwse architectuur, vlinders en nu die opwinding rond de dinosaurusvondsten maakt dit een verborgen paradijs. Over twee jaar zal iedereen het kennen.”
De lokale wijnproducent Grubić, opgericht in 1927, biedt proeverijen van de inheemse Malvasia en Teran wijnen. In tegenstelling tot het Italiaanse Castelluccio dat tijdens bloeimaanden overstroomt met bezoekers, voelt Bale nog steeds authentiek en onontdekt.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Bale te bereiken is via de A9-snelweg (Istrian Y), met gratis parkeergelegenheid aan de rand van het oude centrum. Kom vroeg in de ochtend voor de beste vlinderwaarnemingen – tussen 7 en 10 uur zijn ze het meest actief.
De paleontologische wandeling langs de kust (5 km van het centrum) is nog een publiek geheim. Hier markeren kleine bordjes de plekken waar dinosauruseieren en botten zijn gevonden. De lokale gidsen van het toekomstige museum geven al rondleidingen, hoewel de officiële opening pas in mei 2025 plaatsvindt.
Voor eten raad ik Konoba Bembo aan, verstopt in een 14e-eeuwse kelder, waar dezelfde zorg voor traditie heerst als in Nederlandse fruiterfgoedsteden. Bestel de truffle pasta – Bale ligt midden in Istrië’s beroemde truffelregio.
Terwijl de zon ondergaat over de middeleeuwse stenen van Bale, denk ik aan wat mijn dochter Emma zou zeggen over de vlinders die om ons heen dansen. Dit is één van die zeldzame plekken waar geschiedenis, natuur en authenticiteit perfect samenkomen – en waar de klok langzamer lijkt te tikken. Kom hier vóór 2025, wanneer de wereld dit pareltje ontdekt, en ervaar wat ik die ochtend voelde: de opwinding van een plek op het randje van ontdekking.