De witte gevels lichten op in de ochtendzon terwijl mijn boot de haven van Pera Gialos nadert. Ik ben aangekomen op Astypalea, een Grieks eiland met slechts 1.334 inwoners dat misschien wel het meest intrigerende mysterie van de Egeïsche Zee bewaart. Vanaf het water zie ik Chora, de hoofdstad, als een wit tapijt tegen de heuvels opklimmen, bekroond door een imposant Venetiaans kasteel. Maar achter deze idyllische façade schuilt een raadsel dat weinig westerlingen kennen: de grootste kinderbegraafplaats ter wereld én het onverklaarbare fenomeen dat op dit eiland geen slangen voorkomen.
Terwijl ik door de smalle steegjes omhoog klim richting het kasteel, vertelt mijn gids Kostas over de unieke positie van het eiland. “We bevinden ons op de grens tussen twee werelden,” fluistert hij bijna. “Administratief behoren we tot de Dodekanesos, maar onze architectuur en ziel zijn puur Cycladisch.”
Een mysterieuze kinderbegraafplaats en een eiland zonder slangen
De zon staat hoog aan de hemel als ik de ondergrondse begraafplaats bereik, waar volgens archeologen honderden kindergraven liggen – de grootste verzameling exclusief voor kinderen in het Middellandse Zeegebied. Het is een macabere maar fascinerende ontdekking die zelfs ervaren archeologen verbaasd heeft achtergelaten.
Maar het mysterie van Astypalea reikt verder. Als westelijkste eiland van de Dodekanesos herbergt het een biologische anomalie die wetenschappers nog steeds niet kunnen verklaren: er leven hier geen slangen. Op elk ander Grieks eiland zijn ze alomtegenwoordig, maar hier ontbreken ze volledig.
“Sommigen zeggen dat het een zegen van de goden is,” vertelt een lokale herder mij terwijl we langs de acht iconische windmolens wandelen die de rand van Chora sieren. “Anderen geloven dat de grond hier speciale mineralen bevat die slangen afstoten.” Welke verklaring ook juist is, het draagt bij aan de mystieke sfeer die over het eiland hangt.
Net zoals San Lawrenz op Malta zijn ridder-geheimen koestert, bewaart Astypalea zijn mysteries in de schaduw van zijn schoonheid. Onder het Venetiaanse kasteel, gebouwd in 1413, liggen twee kerken: Panagia tou Kastrou uit 1853 en Agios Giorgios uit 1790, elk met hemelsblauwe koepels die schitteren in het zonlicht.
Cycladische schoonheid zonder Santorini’s massa’s
Terwijl Ostuni’s witte grandeur al meer erkenning krijgt, blijft Chora verscholen voor het massatoerisme. Met zijn witgekalkte huizen en blauwe deuren doet het niet onder voor Santorini, maar het telt slechts een fractie van de bezoekers.
“Hier ontbijt ik nog rustig op mijn terras met uitzicht op zee zonder selfie-sticks die mijn koffie onderbreken. Op sommige dagen tel ik niet meer dan twintig andere toeristen in het hele dorp.”
De vergelijking met Santorini is onvermijdelijk, maar oneerlijk. Chora’s schoonheid ligt juist in wat het niet heeft: geen cruiseschepen, geen toeristenmassa’s, geen overpricing. In plaats daarvan vind je authentieke tavernes waar de eigenaar nog zelf kookt en waar de lokale ‘8 Mills’ bier voor minder dan €4 wordt geschonken.
Evenals Hollum zijn maritieme erfgoed eert, koestert Astypalea zijn windmolens, nu gerenoveerd en dienend als infocentra en kleine bibliotheken. Deze historische structuren getuigen van het landbouwverleden van het eiland, dat ooit bekend stond als de “Tuin der Goden” vanwege zijn overvloedige bloemen en fruit.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Chora te bereiken is per scooter of taxi vanaf de haven van Pera Gialos, op slechts 4 kilometer afstand. Auto’s moeten parkeren aan de rand van het dorp, waar gratis parkeerplaatsen beschikbaar zijn.
Bezoek het dorp tijdens de vroege ochtend (voor 10:00) of late namiddag (na 17:00) voor het zachtste licht en de aangenaamste temperaturen. In het hoogseizoen, van juli tot augustus, zorgt de constante zeebries voor verkoeling, zelfs wanneer de thermometer 35°C aangeeft.
Voor de ultieme lokale ervaring, zoek de kleine taverne van Anastasia en Kostas op in Pera Gialos. Hier serveren ze verse vis die dezelfde ochtend is gevangen, begeleid door hun huisgemaakte witte wijn voor slechts €7 per karaf.
Terwijl de zon ondergaat achter de heuvels van Astypalea, denk ik aan wat mijn dochter Emma zou zeggen over dit eiland zonder slangen – waarschijnlijk dat het een magische plek is waar zelfs de natuur bijzondere regels volgt. Na meer dan duizend eilanden te hebben bezocht, vind ik zelden nog plekken die me verrassen met hun mysteries. Astypalea is als een opengeslagen boek waarvan de helft van de pagina’s nog onbeschreven is – klaar om ontdekt te worden voordat het wereldwijde toerisme er zijn stempel op drukt.