Ik stapte uit mijn auto bij de Holwerd veerbootterminal, waar 1.425 inwoners de sleutel bewaken tot een Nederlands geheim. Nog geen 100 meter voor me strekt de Waddenzee zich uit met haar unieke 0,7 meter boven zeeniveau-horizon. Dit is het vertrekpunt naar Ameland, maar vandaag ben ik hier voor iets anders: het revolutionaire project dat binnenkort heel Europa zal verbazen. Op 53°22′N 5°54′E staat Holwerd op het punt geschiedenis te schrijven door als eerste Nederlandse kustdorp opzettelijk de zee te verwelkomen.
Het Holwerd aan Zee project: een gecontroleerde dijkdoorbraak in 2025
Terwijl ik langs de dijk wandel, wijst een lokale bewoner naar wat nu nog droog land is. “In 2025 zal hier zeewater stromen,” vertelt hij. Het ambitieuze Holwerd aan Zee-project voorziet in iets wat tegen eeuwen Nederlandse traditie ingaat: een gat maken in de dijk.
De ironie is niet te missen. In een land dat 70% onder zeeniveau ligt en bekend staat om zijn strijd tegen het water, kiest Holwerd ervoor de zee juist binnen te laten. Dit is geen overgave, maar een revolutionaire nieuwe aanpak van klimaatadaptatie.
Het project omvat een nieuwe binnenhaven, boulevard en recreatiegebied dat ontstaat door de gecontroleerde toelating van zeewater. Terwijl het inwoneraantal de afgelopen jaren met 6,2% daalde, stegen de woningwaarden met een verrassende 69% naar €206.000. Het lijkt erop dat investeerders de toekomstvisie al omarmen.
Dit is Friese innovatie op zijn best – een paradoxale combinatie van traditie en vooruitgang. De iconische windmolens De Hoop en Miedenmolen staan als stille getuigen van een verleden waarin water werd weggehouden, terwijl het dorp nu juist de zee uitnodigt als economische en ecologische partner.
Hoe Holwerd verschilt van andere kustbestemmingen
Anders dan het nabijgelegen Marrum, waar 11e-eeuwse geschiedenis bewaard blijft, kiest Holwerd voor een radicaal toekomstgerichte identiteit. De rust hier contrasteert scherp met de 600.000+ overnachtingen in vergelijkbare Duitse havens zoals Greetsiel.
“Je kunt hier nog wadlopen en de stilte ervaren zonder honderden andere toeristen. Maar dit zou wel eens de laatste jaren kunnen zijn voordat dit verandert.”
In tegenstelling tot Zeeuwse kustplaatsen die al duizenden bezoekers verwelkomen, staat Holwerd nog aan het begin van zijn toeristische ontwikkeling. De toeristische sector groeide hier met 63% meer eenmanszaken en 18% meer banen, ondanks de bevolkingskrimp.
Als toegangspoort naar eilanden zoals Terschelling, waar cultuurexplosies plaatsvinden, fungeert Holwerd momenteel vooral als doorvoerhaven. Maar het Holwerd aan Zee-project zal deze dynamiek volledig veranderen, waardoor het dorp zelf een bestemming wordt.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste tijd om Holwerd te bezoeken is nu tot eind 2024, voordat de transformatie begint. Parkeer gratis bij de veerterminal en wandel langs de dijk richting het westen, waar je in juli de goudplevieren kunt spotten tijdens hun jaarlijkse trek.
Weinig bezoekers weten dat Holwerd ook een centrum voor wadlooptochten is. Deze unieke activiteit, in het Fries “Wâdfier” genoemd, biedt een onvergetelijke ervaring. De beste tijd hiervoor is 2-3 uur voor laagwater, wanneer de zeebodem geleidelijk blootkomt.
Terwijl dorpen zoals Wierum hun historische kern behouden, kiest Holwerd voor transformatie. Bezoek de lokale bakkerij voor “Zoute Meringues” – een specialiteit gemaakt met Waddenzee-zout die je nergens anders vindt.
Mijn vrouw Sarah, die als fotograaf werkt, was vooral onder de indruk van het avondlicht over de Waddenzee – een zeldzame combinatie van blauwe en zilveren tinten die ze “het Waddenpalet” noemde. Dit natuurlijke kleurenspel is het mooist zichtbaar vanaf de dijk tussen 20:30 en 21:30 in juli.
Holwerd voelt als een dorp op het kruispunt van verleden en toekomst. Waar de Nederlandse traditie altijd was om het water buiten te houden, kiest dit kleine Friese dorp ervoor om het water te omarmen als bondgenoot. Het is een waagstuk dat ik de komende jaren zeker zal blijven volgen, en ik raad je aan hetzelfde te doen – of beter nog, om het met eigen ogen te zien voordat de verandering komt.