Ik sta ademloos op Gold Hill, de steile kinderkopjesstraat die wellicht ’s werelds beroemdste heuvel is die de meeste mensen nooit hebben bezocht. Deze 215 meter hoge Engelse heuvelstad Shaftesbury, met slechts 9.162 inwoners, lanceerde de carrière van een filmlegende met één enkele reclamespotje. Vijftig jaar geleden filmde een jonge, onbekende regisseur genaamd Ridley Scott hier een jongen die met een fiets en brood deze steile helling beklom – een beeldspraak die zou uitgroeien tot Engelands meest geliefde reclamespotje ooit.
De ochtenddauw hangt nog over de Blackmore Vale, een weids landschap dat zich 30 kilometer in alle richtingen uitstrekt. Ik ben 700 voet boven de vallei, op een plek die doet denken aan een Toscaanse heuvelstad die verdwaald is in het Engelse platteland, compleet met panoramische uitzichten die de moeizame klim meer dan rechtvaardigen.
De heuvelstad die Ridley Scott op de kaart zette
Voordat hij Alien of Gladiator regisseerde, creëerde Scott in 1973 een 45 seconden durende reclame voor Hovis-brood die Gold Hill onsterfelijk maakte. De iconische beelden van een jongen die zijn fiets de steile straat opduwt, hebben generaties Britten tot tranen toe geroerd en de bestemming op de toeristische kaart gezet.
Maar Shaftesbury was al 1.100 jaar belangrijk voordat Scott arriveerde. Koning Alfred de Grote stichtte hier in 888 n.Chr. een abdij die uitgroeide tot een van de rijkste religieuze huizen van middeleeuws Engeland. Twaalf kerken stonden ooit binnen de stadsmuren, een buitengewoon aantal voor een plaats van deze omvang.
Wandelend langs Park Walk, een promenade met imposante lindebomen die de rand van de heuvel markeren, voel ik me alsof ik door een levend schilderij loop. Net als Canterbury dat zijn spirituele erfgoed beschermt, heeft Shaftesbury zijn historische ziel weten te bewaren.
Een verademing vergeleken met toeristische hotspots
Wat Shaftesbury bijzonder maakt, is niet alleen de geschiedenis of het uitzicht, maar de stilte. 418.000 dagjesmensen bezoeken jaarlijks de stad – een fractie van wat plaatsen als Bath of Oxford verwerken. De impact hiervan is onmiddellijk voelbaar.
“Je kunt hier nog steeds op een bankje zitten, naar de vallei staren en tien minuten lang niemand anders zien. Probeer dat maar eens in de Cotswolds.”
Terwijl Brighton’s crowds maken Shaftesbury’s rust nog waardevoller, vooral in augustus wanneer de toeristenmassa’s elders pieken. Hier vind je nog authentieke marktkramen, ambachtelijke winkels en cafés waar je welkom bent zonder reservering.
Het Gold Hill Museum, gevestigd in wat ooit een herberg voor rondreizende handelaren was, wordt volledig door vrijwilligers gerund en biedt gratis toegang. Hun collectie bevat fascinerende curiositeiten, waaronder een gemummificeerde kat en de mysterieuze “Byzant” – een ceremonieel object verbonden met de watervoorziening van de stad.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Shaftesbury te bereiken is via de trein naar Gillingham station (ongeveer 15 minuten met de taxi, £15). Terwijl Dover massa’s verwerkt, blijft Shaftesbury aangenaam bereikbaar zonder overweldigende menigten.
Bezoek Gold Hill in de vroege ochtend (voor 9 uur) of tijdens het ‘golden hour’ rond zonsondergang voor de beste foto’s. Het licht dat dan over de kinderkopjes valt, creëert precies die warme gloed die Ridley Scott vastlegde in zijn beroemde commercial.
De meeste bezoekers missen de abdijtuinen met hun middeleeuwse kruidentuin en archeologische overblijfselen. Voor slechts £5 toegang krijg je een fascinerende inkijk in het monnikenleven en kun je de plek bezoeken waar ooit het lichaam van Sint Edward de Martelaar rustte.
Laat je hond niet thuis – Shaftesbury is verrassend hondvriendelijk, met vrijwel alle cafés, pubs en zelfs het museum die viervoeters verwelkomen. Mijn vrouw Sarah zegt altijd dat je de ziel van een plek kunt aflezen aan hoe ze dieren behandelen.
Net als de jongen met zijn brood in Scott’s tijdloze reclame, verdient deze heuvelstad de klim. Terwijl ik voor de laatste keer omkijk naar de vallei, realiseer ik me dat Shaftesbury voelt als een perfect bewaard Engels dorpsgeheim dat, ondanks zijn moment in de filmgeschiedenis, nog steeds wacht om echt ontdekt te worden.