De koude wind slaat in mijn gezicht terwijl onze kleine boot de haven van Puerto Williams binnenvaart. Voor me strekt zich Isla Navarino uit, een 2.528 vierkante kilometer groot Chileens eiland met slechts 2.000 inwoners. Het is juli 2025, midden in de zuidelijke winter, en ik bevind me op wat officieel de zuidelijkste permanente nederzetting ter wereld is – 55° zuiderbreedte, verder zuid dan het beroemdere Ushuaia. “Dit is waar de wereld letterlijk ophoudt,” fluistert Carlos, onze gids, terwijl sneeuwvlokken beginnen te dwarrelen tegen de dramatische achtergrond van de Dientes de Navarino bergketen.
De zuidelijkste cultuur ter wereld staat op het punt wereldberoemd te worden
Wat Isla Navarino zo buitengewoon maakt is niet alleen zijn geografische positie, maar de 10.000 jaar oude geschiedenis van de inheemse Yahgan-bevolking die hier woonde. Deze nomadische zeevaarders trotseerden ijskoude temperaturen in minimale kleding, vertrouwend op lichaamsvetten en constante beweging om warm te blijven.
In het Martin Gusinde Anthropological Museum ontdek ik dat deze buitengewone aanpassing aan extreme omstandigheden wetenschappers wereldwijd fascineert. “De Yahgan-cultuur biedt ons inzicht in menselijke veerkracht die nergens anders te vinden is,” vertelt de conservator terwijl hij wijst naar traditionele kano’s gemaakt van boombast.
Wat weinigen weten is dat archeologen recent megalithische bouwwerken bij Wulaia Bay hebben ontdekt die dateren uit dezelfde periode als vroege Europese nederzettingen. Dit terwijl het eiland bijna onbekend blijft voor massatoerisme, in tegenstelling tot IJslandse vissersdorpen die directe toegang bieden tot gletsjers maar veel drukker zijn.
Wetenschappers documenteren real-time klimaatverandering in 2025
Terwijl ik door het subantarctische landschap trek, word ik begeleid door Dr. Elena Fuentes, klimaatwetenschapper die hier sinds 2020 onderzoek doet. “Wat we hier zien gebeurt nergens anders in deze mate,” legt ze uit terwijl we over een modderig pad lopen dat vroeger een gletsjer was.
De Mongabay studie uit 2023 bevestigde wat lokale bewoners al jaren wisten: Navarino’s unieke ecosystemen krimpen in alarmerend tempo. IJsvelden die duizenden jaren hebben standgehouden, verdwijnen in minder dan een generatie.
“Vroeger vertelden we toeristen dat ze over vijf jaar moesten terugkomen om veranderingen te zien. Nu zeggen we: kom volgend seizoen terug, en je zult het verschil merken.”
Deze klimatologische urgentie trekt een nieuw soort reiziger aan – bewuste ecotoeristen en wetenschappelijke waarnemers die getuige willen zijn van deze veranderingen voordat het te laat is. Net zoals Griekse eilanden eeuwen van natuurkrachten hebben doorstaan, moet Navarino nu een nieuwe dreiging trotseren.
Exclusieve toegang tot 10.000-jarige archeologische sites
Wat Isla Navarino onderscheidt van vergelijkbare bestemmingen is de ongeëvenaarde exclusiviteit. De beroemde Dientes de Navarino trek beperkt groepen tot maximaal 7 personen tegelijk, een wereld van verschil met de overvolle paden van Patagonië’s beroemdere trekroutes.
De beste toegang is via Puerto Williams, bereikbaar met een 90-minuten durende vlucht vanuit Punta Arenas. Ervaren reizigers weten dat de wintermaanden (juni-augustus) perfect zijn voor het spotten van unieke diersoorten en het ervaren van de stilte die je alleen vindt op de meest afgelegen plekken ter wereld.
Vergeet niet te vragen naar lokale gidsen die je naar Puerto Toro kunnen brengen, officieel de meest zuidelijke permanente nederzetting ter wereld met slechts enkele tientallen inwoners. Hier vind je een authenticiteit die doet denken aan autovrije Nicaraguaanse eilanden met meer natuur dan toeristen.
Waarom 2025 het laatste jaar is om Navarino ‘ongerept’ te zien
Met de aankondiging van Silversea’s plannen om het zuidelijkste luxehotel ter wereld in 2026 te openen, staat Isla Navarino op een kantelpunt. Nu, in 2025, ervaar je nog de ruwe, ongerepte natuur en cultuur die binnenkort meer toegankelijk – maar ook drukker – zal worden.
Terwijl Sarah foto’s maakt van een regenboog die verschijnt boven de besneeuwde bergen, realiseer ik me dat we getuige zijn van een moment dat nooit meer terugkomt. De combinatie van eeuwenoude cultuur en hedendaagse klimaaturgentie maakt Isla Navarino niet zomaar een bestemming; het is een tijdcapsule op het kruispunt van geschiedenis en toekomst.
Als het zuiden van Chili een boek is, dan is Navarino het laatste, meest ongelezen hoofdstuk – wachtend om ontdekt te worden door degenen die verder kijken dan de gebaande paden.