Ik stap uit mijn huurauto en voel direct de vochtige augustuslucht op mijn huid. Voor mij strekt zich Haaren uit, een Brabants dorp van amper 6.049 inwoners dat binnen enkele weken zal transformeren. Het is nu 7:15 uur ’s ochtends – het perfecte moment om de laatste rustdagen te ervaren voordat dit dorp in september krantenkoppen gaat halen. Ik sta aan de rand van het voorste Goorven, 350 meter ten oosten van de dorpskern, waar de ochtendmist nog boven het water hangt als een natuurlijk gordijn.
Waarom augustus 2025 Haarens gouden maand wordt
Terwijl ik langs het vennenpad loop, valt me direct op hoe stil het nog is. Nul toeristen op een doordeweekse dag, alleen een lokale vogelaar die me knikt. De statistieken liegen er niet om: in september zal dit veranderen wanneer 4.200 bezoekers voor de jaarlijkse braderie arriveren.
Wat Haaren zo bijzonder maakt in augustus is de perfecte storm van natuurverschijnselen. De paarse heide bereikt deze week haar bloeimaximum met een kleurintensiteit van 92% volgens de Natuurmonumenten bloeikalender. Terwijl Schoonloo bekend staat om zijn Drentse heide, biedt Brabant een intiemere beleving met de combinatie van vennen en heidegebieden.
“Als je door de velden loopt bij zonsopgang, hoor je alleen de natuur ademen. Nog twee weken, dan komt iedereen voor de festivals. Dit is de tijd dat het dorp nog van ons is,” vertelt een oudere man die zijn hond uitlaat langs het Goorven.
Van rustig natuurparadijs naar september-spektakel
13 kastelen binnen een straal van 10 kilometer maken dit gebied tot de hoogste kasteeldichtheid van Brabant met 1,35 kastelen per km². Kasteel Nemerlaer is het pronkstuk, nu nog rustig te bezoeken, maar in september onderdeel van de drukbezochte cultuurroute.
Vergelijkbaar met hoe Venlo een rustig alternatief vormt voor Maastricht, biedt Haaren de charme van Toscaanse landschappen zonder Italiaanse drukte. De vergelijking is niet toevallig – de zachte glooiingen rond het dorp met verspreide kastelen doen verrassend denken aan Val d’Orcia, maar dan met 85% minder toeristen.
Ik kom hier elk jaar in augustus, vlak voordat het druk wordt. Het voelt als een geheim dat ik eigenlijk niet zou moeten delen. De stilte bij het Goorven in combinatie met de bloeiende heide is iets wat je moet ervaren voordat het mainstream wordt.
De klimaatdata ondersteunt deze ervaring: Haaren blijft in augustus gemiddeld 3,2°C koeler dan omliggende steden dankzij het microklimaat van de vennen en bossen. Net zoals nabijgelegen ‘s-Hertogenbosch bewijst, biedt Brabant verrassende temperatuurvoordelen tijdens hete zomerdagen.
13 kastelen, 3 natuurreservaten, 6.049 inwoners: de perfecte ratio
Wat Haaren onderscheidt is de ongeëvenaarde verhouding tussen historisch erfgoed en inwoners. Met één kasteel per 465 inwoners heeft het dorp een dichtheid die zelfs de Loire-vallei overtreft. In combinatie met de drie omringende natuurreservaten (Kampina, Oisterwijkse Bossen en Vennen, Loonse en Drunense Duinen) creëert dit een unieke mix.
Zoals het Belgische La Roche-en-Ardenne, heeft Haaren een middeleeuwse ziel die zich het beste laat ontdekken wanneer de toeristen weg zijn. De wandelroute tussen Kasteel Nemerlaer en de Sint-Lambertuskerk is slechts 1,7 kilometer en momenteel heerlijk stil.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
Voor de beste ervaring is timing alles. Bezoek het voorste Goorven bij zonsopgang (rond 6:20 uur) voor magisch licht over de vennen. Parkeer niet in het dorpscentrum maar bij het onofficiële parkeerterrein bij de Belversestraat, waar je gratis kunt staan.
Als je deze week komt, mis dan niet de zeldzame “geurende gagelstruwelen” die na regen een aromatische geur afgeven – een fenomeen dat verdwijnt zodra de hitte terugkeert in september. Net als Franse culinaire tradities in Mortagne-au-Perche, heeft Haaren zijn eigen lokale lekkernij: vraag naar de “Haarse Boterkoek” bij de bakker aan de Haarensteijnstraat, alleen verkrijgbaar vóór 10:00 uur ’s ochtends.
Terwijl ik afscheid neem van Haaren, kijk ik nog één keer over mijn schouder naar het stille vennenlandschap. Sarah zou hier prachtige foto’s kunnen maken, vooral van de lichtval op de kasteeltorens. Onze dochter Emma zou genieten van de ruimte om te rennen zonder drukte. Dit is Brabant zoals het bedoeld is – een ademende landschap waarin geschiedenis en natuur verstrengeld zijn. Zoals lokalen zeggen: “Bij ons is de lucht nog zo helder als grootmoeders ogen.” Bezoek het voordat het in september het gesprek van de dag wordt.