Het Juralicht schijnt laag door de ochtendmist terwijl ik mijn eerste stappen zet in Virton, het kloppend hart van de Gaume-regio. Als je denkt dat je België kent zonder deze verborgen hoek bezocht te hebben, heb je het mis. Met slechts 11.371 inwoners herbergt dit zuidelijkste stadje van België een geologisch wonder dat je normaal gesproken duizenden kilometers verderop zou zoeken.
Hier in Virton, op slechts 25 kilometer van Arlon en verrassend genoeg dichter bij de Franse stad Longwy (12 kilometer) dan bij grote Belgische steden, ontvouwt zich een landschap dat nergens anders in het land te vinden is. De ochtendzon weerkaatst op de iconische Cuestas, geologische formaties die een verhaal van 150 miljoen jaar vertellen.
Vergeet de Jura-bergen: België’s verborgen geologische tijdcapsule
Wat deze plek werkelijk bijzonder maakt, is dat Virton in het enige Jurassische gebied van heel België ligt. De Cuestas – asymmetrische heuvels met een steile kant en een zachte helling – zijn geologische zeldzaamheden die je normaal gesproken alleen in de beroemde Jura-bergen van Frankrijk en Zwitserland aantreft.
Terwijl toeristen urenlang rijden om vergelijkbare formaties in de Franse Jura te bewonderen, liggen deze verborgen schatten hier praktisch onaangeroerd. De kalksteenformaties herbergen fossielen en mineralen die geologen van heinde en verre aantrekken.
“Hier voel je de geschiedenis onder je voeten. De stenen fluisteren verhalen die miljoenen jaren teruggaan, maar vreemd genoeg kennen zelfs veel Belgen deze plek niet,” vertelt een lokale gids me terwijl we langs het Sentier des Fées (Feeënpad) wandelen.
Deze unieke geologische erfenis zorgt voor een microklimaat dat zeldzame planten ondersteunt die je nergens anders in België vindt. In de lente en vroege zomer kleuren wilde orchideeën de hellingen, terwijl zeldzame insectensoorten hier hun toevlucht vinden.
Waarom geologen naar Virton reizen terwijl toeristen het missen
Terwijl dit Belgische Ardense waterparadijs overstroomd wordt met bezoekers, blijft Virton verrassend authentiek. Het contrast is opvallend: de Ardennen trekken jaarlijks miljoenen toeristen, terwijl de Gaume-regio relatief onontdekt blijft.
De lokale Gaumese cultuur is even uniek als het landschap. Anders dan in andere delen van Wallonië, spreekt men hier nog het Gaumais, een dialect dat verwant is aan het Lotharings Frans en volledig verschilt van het Waals dat je in de rest van zuidelijk België hoort.
“Toeristen komen naar België voor Brugge of de Ardennen, maar wie hier belandt, ontdekt een wereld die niemand je ooit vertelde dat bestond. Het is alsof je een geheim ontdekt dat te mooi is om te delen.”
In tegenstelling tot deze Nederlandse stad met 1.677 monumenten, pronkt Virton niet met eindeloze historische gebouwen. De rijkdom hier zit in het landschap en de legendes die ermee verweven zijn.
Een van die legendes betreft het mysterieuze Trou des Fées (Feeëngat), een kleine grot waar volgens lokale verhalen feeën wonen die de omliggende heuvels beschermen. Archeologen hebben hier echter sporen gevonden van vroege menselijke bewoning, wat een glimp geeft van de rijk gelaagde geschiedenis.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Virton te verkennen is via de spoorlijn 165 die verbinding biedt met Libramont. Eenmaal aangekomen, parkeer je best bij het gemeentehuis waar parkeren gratis is, een zeldzaamheid in populaire toeristische bestemmingen.
Bezoek de stad bij voorkeur op een doordeweekse ochtend, wanneer de lokale markt plaatsvindt en je de Gaumese cultuur in volle glorie kunt ervaren. Het nabijgelegen Musée Gaumais, gevestigd in een voormalig Recollettenklooster, biedt een uitstekende introductie tot de regio.
Net zoals dit Luxemburgse dorp van 607 inwoners een verrassende wijnproductie heeft, heeft Virton zijn eigen culinaire geheimen. Probeer zeker de pâté gaumais, een lokale specialiteit die het beste smaakt met een glas ambachtelijk bier uit een van de kleine lokale brouwerijen.
Voor de meest indrukwekkende uitzichten, neem de wandelroute naar Mont Trintignon, waar je bij helder weer tot diep in Frankrijk kunt kijken. De relatief onbekende mammoetboom, meer dan 200 jaar oud, staat stil als een levende getuige van de tijd in het stadspark.
Bezoek nu: 2025 wordt het doorbraakjaar
Terwijl ik de trein terug neem, met mijn camera vol beelden van deze Jurassische hoek van België, besef ik dat plaatsen zoals Virton steeds zeldzamer worden in ons overgedigitaliseerde Europa. Mijn vrouw Sarah zou urenlang kunnen fotograferen in dit licht dat zo uniek is voor de Gaume-regio.
Als je op zoek bent naar een bestemming die nog niet is overgenomen door Instagram-zoekers of massatoerisme, is dit je kans. De combinatie van geologische wonderen, culturele authenticiteit en rustige charme maakt Virton tot een bestemming die me doet denken aan hoe reizen vroeger was: een echte ontdekking.
In een land dat vooral bekend staat om chocolade, bier en middeleeuwse steden, voelt Virton als een goed bewaard geheim dat fluistert in plaats van schreeuwt. En soms zijn het juist die fluisterende plekken die het langst in je geheugen blijven hangen.