Ik sta op het centrale plein van Arras, terwijl de ondergaande herfstzon de goudkleurige geveltoppen van 47.000 inwoners verlicht. De imponerende barokke façades doen me onmiddellijk aan Brugge denken – maar zonder de toeristische massa’s. Wat deze Noord-Franse stad, gelegen op 182 kilometer ten noorden van Parijs, écht bijzonder maakt, ontdekte ik pas toen een lokale historicus me vertelde over het indrukwekkende geheim dat zich 12 meter onder mijn voeten uitstrekt: een labyrint van ondergrondse tunnels dat al duizend jaar bestaat.
Les Boves: Europa’s Verborgen Ondergrondse Hoofdstad
De 20 kilometer aan middeleeuwse tunnels onder Arras – lokaal bekend als ‘Les Boves’ – vormen een van Europa’s meest intrigerende ondergrondse systemen. Terwijl dit Franse dorp van 1.428 inwoners met meer oorlogsgeschiedenis dan Verdun zijn militaire verleden bovengronds toont, verbergt Arras zijn geschiedenis letterlijk onder de grond.
Oorspronkelijk gegraven als kalksteengroeven in de 10e eeuw, evolueerden deze tunnels tot een parallelle stad. Middeleeuwse handelaren gebruikten ze als opslagruimtes vanwege de constante 11°C temperatuur – perfect voor wijn en voedsel.
Maar het was tijdens de Eerste Wereldoorlog dat deze ondergrondse wereld een cruciale rol speelde. “In 1917 herbergden deze tunnels meer dan 24.000 Britse soldaten die zich hier voorbereidden op de verrassingsaanval bij de Slag om Arras,” vertelde gids Jean-Pierre me. Volledig uitgerust met slaapzalen, ziekenhuizen en zelfs een ondergrondse spoorlijn, vormden ze een compleet verborgen militair complex.
Barokke Pracht Boven, Middeleeuwse Mysteries Onder
Wat Arras echt uniek maakt is dit dubbelleven: bovengronds UNESCO-beschermde Vlaamse barokarchitectuur die je normaal in Belgische steden vindt, ondergronds een mysterieuze wereld van tunnels. Net als dit Nederlandse vestingstadje van 14.150 inwoners met 400 monumenten combineert Arras historisch erfgoed met een verrassend gebrek aan toeristische drukte.
De twee centrale pleinen – Grand’Place en Place des Héros – zijn omringd door identieke barokke gevels, allemaal compleet herbouwd na de 100% verwoesting tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het belfort, 75 meter hoog en bekroond met 37 klokken, domineert de skyline en biedt een adembenemend panorama.
“Sommige bezoekers komen hier na een bezoek aan Brugge en zijn verbijsterd dat ze dezelfde architecturale grandeur vinden, maar dan zonder selfie-sticks die hun foto’s verpesten. Hier ervaar je nog de echte Noord-Franse sfeer.”
Net zoals dit Franse watergeheim van 135.000 inwoners combineert Arras historische grandeur met verrassende verborgen elementen. De stad leeft een fascinerend dubbelleven – barokke elegantie boven, duizendjarige geschiedenis onder.
Waarom 2025 Het Arras Jaar Wordt
Deze herfst is het perfecte moment om Arras te ontdekken. Het constante klimaat van 11°C in Les Boves maakt de ondergrondse tours comfortabel, terwijl de herfstzon de goudkleurige gevels prachtig verlicht zonder de zomerse hitte.
Bezoek op een donderdag voor de levendige markt op Grand’Place, waar lokale kaasmakers en Artois-bierbrouwers hun waren verkopen. In oktober 2025 organiseert het historische Theater d’Arras bijzondere concerten ter herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog.
Reis per trein vanuit Lille (25 minuten) of Parijs (50 minuten) via hogesnelheidslijn, of parkeer gratis bij Place de la Vacquerie op slechts 5 minuten lopen van het centrum. Net als dit Duitse stadje van 42.394 inwoners met 20 historische molens biedt Arras historische rijkdom zonder de drukte van beroemdere bestemmingen.
Als je maar één ondergrondse tour kunt doen, kies dan voor ‘Carrière Wellington’ – de indrukwekkende militaire tunnels, toegankelijk voor €7,20 per persoon. Reserveer vooraf online om teleurstelling te voorkomen in het hoogseizoen.
Terwijl de herfstzon langzaam achter de barokke gevels verdwijnt, reflecteer ik op de unieke gelaagdheid van Arras. Mijn vrouw Sarah, die de architectuur fotografeerde, noemde het “Brugge’s onontdekte zuster”. Zoals de lokale uitdrukking gaat: “À Arras, la beauté se cache sous les pieds” – in Arras verbergt schoonheid zich onder je voeten. Voor reizigers die het authentieke Noord-Frankrijk willen ontdekken, is dit dubbelleven van barok en ondergrondse mysteries een verborgen schat die wacht om onthuld te worden.