Ik manoeuvreer voorzichtig mijn auto door de kronkelende bergwegen van het Sauerland, wanneer Winterberg plots voor me opdoemt. Dit kleine Duitse bergdorp van slechts 13.000 inwoners heeft een verbazingwekkend geheim: het verwelkomt jaarlijks meer dan 426.000 buitenlandse gasten – dat zijn 33 buitenlandse bezoekers per inwoner. Terwijl ik de hoofdstraat inrijd, valt me iets vreemds op: overal Nederlandse nummerplaten, Nederlandse winkelnamen en Nederlandse gesprekken op straat. Ben ik per ongeluk de grens overgestoken?
Nederland’s onofficiële wintersportprovincie
Winterberg, officieel gelegen in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, heeft stilletjes een fascinerende transformatie ondergaan. Op 688 meter hoogte, met uitlopers tot 843 meter (Langenberg), is deze bescheiden gemeente uitgegroeid tot wat lokalen nu grappend “Nederland’s grootste wintersportprovincie” noemen.
De cijfers zijn verbijsterend. In het centrum van Winterberg wonen slechts 4.300 permanente inwoners, terwijl de overige 8.700 mensen verspreid zijn over veertien buitenwijken. Het stadscentrum zelf bestaat grotendeels uit vakantiewoningen – meer vakantiehuizen dan permanente woningen.
“Het begon als een geheimtip onder Nederlandse wintersportliefhebbers die een betaalbaar alternatief zochten voor de Alpen. Nu zie je in sommige wijken meer Nederlandse dan Duitse nummerborden,” vertelt een lokale restauranteigenaar me terwijl hij mijn bestelling opneemt in vloeiend Nederlands.
Net zoals het nabijgelegen Aurich met zijn 20 historische molens ook Nederlandse toeristen trekt, heeft Winterberg een unieke aantrekkingskracht ontwikkeld. Het verschil? Winterberg is praktisch geadopteerd als buitenlandse provincie.
De St. Moritz der Nederlanders
De lokale bijnaam “St. Moritz der Nederlanders” is niet zomaar een marketingtruc. Met 27 skiliften en meer dan 40 kilometer piste in het Skiliftkarussell Winterberg, biedt deze bestemming een serieus wintersportalternatief. Maar het verhaal gaat dieper.
Terwijl Nederlanders Zoetermeer moeten bezoeken voor indoor skipistes, kiezen ze massaal voor dit authentieke bergdorp op slechts 3 uur rijden van de Nederlandse grens. Het resultaat is een unieke culturele fusie die in 2025 nog verder zal intensiveren.
“Je bestelt hier een typisch Duitse Sauerbraten maar krijgt er Nederlandse speculaas bij je koffie. De menuborden zijn tweetalig en zelfs de straatnaamborden in sommige wijken hebben Nederlandse vertalingen. Het voelt als een nieuw soort Europese micronatie.”
Deze grensoverschrijdende voorkeur zien we ook bij Wimereux dat uitzicht biedt op Engeland, maar de schaal waarop Winterberg cultureel is getransformeerd, is ongekend in Europa.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
September 2025 is het perfecte moment om Winterberg te ontdekken. De zomermassa’s zijn vertrokken, de wintertoeristen nog niet gearriveerd, en de herfstkleuren in het Rothaargebergte zijn spectaculair. Parkeer gratis bij de Panorama-Brücke en wandel het autovrije centrum in.
De echte insidertip: volg de Rothaarsteig vanuit Winterberg voor een spectaculaire 26 kilometer wandeling naar de Bruchhauser Steine rotsformaties. Voor wie het nog rustiger wil dan Winterberg, biedt dit Belgische natuurpark met slechts 80 bezoekers per vierkante kilometer een alternatief.
Mountainbikers moeten de nieuwe Bike-Park bij Kappe niet missen, die deel uitmaakt van de explosieve 35% groei in mountainbike-infrastructuur sinds 2023. De Sauerland-rivieren bieden vergelijkbare ervaringen als deze Belgische rivier waar je volledig alleen kunt peddelen, maar met meer diensten langs de route.
Terwijl ik ’s avonds op een terras zit met uitzicht op de bergen, realiseer ik me wat Winterberg zo bijzonder maakt. Het is niet zozeer een Duitse stad die door Nederlanders is ontdekt, maar een pionier in wat Europa zou kunnen worden: een plek waar grenzen vervagen en culturen naadloos versmelten, terwijl de authentieke bergziel intact blijft. In een tijd waarin overtourisme veel bestemmingen teistert, heeft Winterberg een zeldzaam evenwicht gevonden tussen gastvrijheid en identiteit.