Mijn laarzen zakken bijna weg in het sponsachtige veenmos terwijl een mysterieuze mist langzaam optrekt over de uitgestrekte hoogvlakte. Ik sta op 694 meter hoogte – het letterlijke dak van België – omringd door een landschap dat verdacht veel lijkt op de Schotse Hooglanden. Maar dit is geen verre reis naar het noorden van Groot-Brittannië. Dit is het 10.000 jaar oude Parc Naturel des Hautes Fagnes, een verborgen natuurwonder dat slechts 2 uur rijden van Brussel ligt.
De ochtendzon doorbreekt de nevel en onthult eindeloze tapijten van paarse heide, gouden grassen en diepgroene veenmoerassen. In de verte ontwaar ik de silhouetten van enkele wandelaars op houten vlonderpaden die door dit kwetsbare ecosysteem slingeren.
“Dit is België’s best bewaarde geheim,” fluistert mijn gids terwijl hij wijst naar een zwarte gedaante die over de horizon scheert. “Dat was een korhoen, een van de laatsten in België. Mensen reizen duizenden kilometers naar Scandinavië om zoiets te zien.”
Een 4.501 hectare groot Schots landschap in hartje Europa
De Hautes Fagnes vormt België’s grootste natuurreservaat en herbergt een ecosysteem dat je normaal gesproken alleen in Noord-Europa vindt. Wat hier bijzonder aan is: dit subalpiene hoogveenlandschap is letterlijk een geologisch eiland in het hart van een van Europa’s dichtstbevolkte regio’s.
Sinds de officiële beschermingsstatus in 1957 hebben deze moerassen en heidevelden een schuilplaats geboden aan planten en dieren die elders in West-Europa zijn verdwenen. De zonnedauw, een vleesetende plant, en het zeldzame veenpluis bloeien hier alsof we niet in België maar in Zweden zijn.
Wandelend door dit Belgisch-Duitse natuurpark van 10000 jaar valt me op hoe streng de toegang is gereguleerd. In tegenstelling tot overtoeristische bestemmingen als de Ardennen, verwelkomt dit gebied slechts 131.290 bezoekers per jaar – een bewuste keuze om dit fragiele ecosysteem te beschermen.
“Ik kom hier elk seizoen. In de herfst is het magisch – de kleuren, de stilte, de mist die over de venen hangt. Geen enkele plek in West-Europa kan hiermee concurreren als je op zoek bent naar wilde natuur zonder de massa’s.”
Het contrast met dit Nederlandse dorp van 300 inwoners ontvangt 370.000 bezoekers is opvallend. Waar Kinderdijk worstelt met massatoerisme, biedt de Hautes Fagnes nog steeds een authentieke wildernisbeleving zonder selfie-sticks.
De Schotse Hooglanden zonder vliegticket
In het avondlicht gezien, zou je zweren dat je door de Cairngorms National Park in Schotland wandelt. De uitgestrekte heidevelden, mysterieuze veenpoelen en wollige wolkenluchten zijn nagenoeg identiek – maar zonder de jetlag en reiskosten.
Sterker nog, waar de meeste Schotse hooglanden geen gemarkeerde paden hebben, biedt de Hautes Fagnes honderden kilometers aan zorgvuldig aangelegde routes. Een ecosysteem dat normaal gesproken alleen toegankelijk is voor doorgewinterde wandelaars wordt hier democratisch ontsloten.
Zelfs in vergelijking met dit Zwitserse dorp van 1.170 inwoners heeft zwembaar turquoise water biedt dit hoogveen een verrassend verschil: hier gaat het niet om pittoreske charme maar om rauwe, ongerepte natuur die je meeneemt naar een tijd voordat mensen dit continent domineerden.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste toegang tot het park is via het bezoekerscentrum Maison du Parc-Botrange waar gratis parkeren beschikbaar is. Begin je bezoek vroeg – tussen 7 en 9 uur ’s ochtends – wanneer de ochtendmist nog over de venen hangt en de kans op korhoenwaarnemingen het grootst is.
Kies in september 2025 voor de “Route des Tourbières” (Veenroute), een 5,7 kilometer lange wandeling die je langs de mooiste herfstlandschappen voert. De houten vlonderpaden maken deze route toegankelijk, zelfs na regenval als het veen verzadigd is.
Lokale rangers vertellen me dat het komende weekend (13-14 september) het perfecte moment is om de zeldzame veenbes te zien, die alleen in deze tijd van het jaar zijn felrode kleur krijgt – een spektakel dat weinig buitenlandse bezoekers kennen.
Terwijl ik met Sarah de foto’s van vandaag doorneem, besef ik dat we hier een stukje Europa hebben ontdekt dat zelfs de meeste Belgen niet kennen. Een landschap dat doet denken aan een schilderij van Caspar David Friedrich – mystiek, ongerept en tijdloos. In een continent waar toerisme vaak synoniem staat met drukte, blijft dit 10.000-jarige natuurwonder een oase van stilte die slechts wacht om ontdekt te worden.