Ik sta bij de oever van de Nieuwe Merwede, omringd door een panorama dat tegelijkertijd vertrouwd Nederlands en toch volslagen onverwacht is. Altena, deze regio met 58.726 inwoners, ontvouwt zich voor me als een verborgen juweeltje waar water en fruit op verbazingwekkende wijze samenkomen. Dit gebied ligt slechts 1 tot 3 meter boven NAP maar herbergt een schat die weinigen kennen: Nederland’s eigen versie van de Elzas, compleet met rivieren én fruitgaarden – maar zonder de drukte.
Het is late augustus, precies de juiste tijd. Terwijl mijn camera de gouden gloed van rijpende appelboomgaarden vangt die reflecteren in de wateroppervlakken, besef ik dat dit schouwspel binnen 21 dagen volledig verdwenen zal zijn. Sarah zou hier eindeloos fotograferen – de contrasten zijn werkelijk uitzonderlijk.
Het verborgen fruitparadijs dat 7% van alle Nederlandse appels produceert
Wat Altena werkelijk bijzonder maakt, is de onwaarschijnlijke combinatie van elementen. Met meer dan 15 fruitveilingen verspreid over 224,6 vierkante kilometer levert dit gebied een substantieel deel van de Nederlandse appel- en perenoogst. Maar dit is geen gewone fruitstreek.
Hier worden boomgaarden omringd door water, waar in de Biesbosch de ijsvogel, lepelaar en zeearend regelmatig gespot worden vanuit speciale vogelkijkhutten. Deze unieke samensmelting van natuur en landbouw heeft een microklimaat gecreëerd dat fruitkwekers als een geschenk beschouwen.
“De combinatie van het rivierwater, de vruchtbare kleigrond en onze beschutte ligging zorgt voor fruit met een volstrekt unieke smaak. Toeristen proeven het verschil direct, maar begrijpen zelden waarom,” vertelt een lokale teler terwijl hij me naar zijn oudste boomgaard leidt.
De vestingstad Woudrichem vormt het historische hart van dit gebied, waar welgeteld 1 monument per 87 inwoners staat – een dichtheid die zelfs Amsterdam (1:1200) ver achter zich laat. Vanaf de Sint-Martinuskerk kun je de hele regio overzien, inclusief de indrukwekkende waterpartijen die aan Pont-Audemer doen denken, maar zonder de toeristenmassa’s.
De Nederlandse Elzas zonder internationale aandacht
Waar de Franse Elzas wereldberoemd is om haar combinatie van wijngaarden langs rivieren, blijft Altena’s fruitteelt langs waterwegen grotendeels onopgemerkt. Dit gebied produceert 7% van alle Nederlandse herfstappels terwijl het slechts 0,3% van de totale Nederlandse landoppervlakte beslaat.
“Ik kom al dertig jaar in de Elzas, maar dit vind ik authentieker. Je proeft hier nog de echte verbinding tussen water, fruit en geschiedenis – zonder toeristische filters.”
De vergelijking met de Elzas gaat verder dan het landschap. Net zoals Verneuil-sur-Avre een historisch juweeltje blijft, bewaart Altena haar schatten zorgvuldig. Fort Altena, onderdeel van de UNESCO-beschermde Nieuwe Hollandse Waterlinie, vertelt over een tijd waarin water als verdediging diende – een verhaal dat nu wonderlijk contrasteert met de vreedzame fruitteelt.
In tegenstelling tot overtoeristische bestemmingen zoals Broek in Waterland, waar authenticiteit onder druk staat, heeft Altena haar ziel behouden. Hier vind je fruitcorso-tradities die generaties overbruggen en een levensstijl die de seizoenen volgt, niet de toeristische kalender.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De slimste manier om Altena te ontdekken is via de Nieuwe Merwede Veerboot, die Kop van ’t Land verbindt met Werkendam. Het biedt een panoramisch uitzicht dat je nergens anders krijgt. Parkeer gratis bij Fort Altena en volg de bewegwijzerde routes die beginnen bij de hoofdingang.
Bezoek deze regio nu tot half september om de magische samensmelting van fruitoogst en vogelmigratie te ervaren. Voor de optimale ervaring, arriveer op donderdagochtend rond 9:00 uur wanneer lokale fruitboeren hun selectieprocessen uitvoeren – normaal gesproken gesloten voor het publiek.
Het Duyls Bos is volledig gratis toegankelijk en herbergt een mysterieuze veldkapel waar je volgens lokale traditie een wens mag doen. Let op het speciale bordje bij de poort dat aangeeft wanneer de kapel open is – een geheim dat zelfs veel Nederlanders niet kennen.
Terwijl ik Altena verlaat, neem ik de smaak van een vers geplukte Elstar-appel met me mee. Emma zou dolenthousiast zijn over de verhalen die achter elke boomgaard schuilgaan. Dit is precies wat reizen zou moeten zijn: het ontdekken van plaatsen waar authentieke tradities samenkomen met verrassende landschappen. In Altena vond ik Nederland’s best bewaarde geheim – een plek waar fruit en water een uniek verhaal vertellen dat met elke oogst opnieuw begint.