Ik sta op de Waagplein onder de stralende augustuszon. Overal om me heen klinkt gelach en enthousiast gepraat. Het plein vult zich snel terwijl in het hart van Alkmaar, een stad met 112.896 inwoners, een 432 jaar oude traditie zich ontvouwt. De kaasdragers met hun witte pakken en kleurrijke hoeden staan klaar. Wat mij verbaast: dit is de Noord-Hollandse stad die in 2024 een spectaculaire groei van 39% in bezoekersaantallen noteerde – de grootste stijging van alle Nederlandse steden – maar buiten Nederland kent vrijwel niemand dit verborgen juweel.
De stille explosie van Nederland’s kaasstad
Alkmaar trok in 2024 maar liefst 4 miljoen bezoekers, een stijging die geen enkele andere Nederlandse stad evenaarde. Dat betekent een verbazingwekkende 35:1 verhouding tussen bezoekers en inwoners. Ik ben hier om te ontdekken waarom.
Wandelend door de smalle straatjes, langs grachten met 400 jaar oude gevels, valt me direct op hoe anders Alkmaar is dan Amsterdam. Sarah, mijn vrouw, fotografeert een rij panden langs het Verdronkenoord, elk met een unieke gevel die een verhaal vertelt uit de Gouden Eeuw.
“Het is alsof we terug in de tijd zijn gestapt,” fluistert ze. De stad bezit een concentratie van 60% beschermde monumenten binnen haar historische centrum – een van de hoogste percentages in Noord-Holland.
Wat nog meer opvalt: de lokale bevolking leeft gewoon tussen al dit erfgoed. Terwijl andere Noord-Hollandse parels zoals Hoorn ook historische charme bieden, maakt Alkmaar’s perfecte balans tussen levendigheid en authenticiteit het verschil.
De laatste kans voor authentiek Holland
De stad steeg van de 13e naar de 9e plaats onder Nederlandse bestemmingen voor ontspanning. Wat echter nog verbazingwekkender is: bezoekers keren gemiddeld 4,0 keer per jaar terug – significant hoger dan het landelijk gemiddelde van 3,1.
“Je vindt hier alles wat je van Nederland verwacht, maar zonder de menigte die Amsterdam overstroomt. De grachten, de molens, de kaas – maar met ruimte om te ademen en locals die tijd voor je hebben.”
In tegenstelling tot Apeldoorn dat 2,6 miljoen bezoekers trekt, behoudt Alkmaar ondanks haar groei een intieme sfeer. De stad heeft strategisch gekozen voor kwaliteit boven kwantiteit, met een focus op cultuurbewuste bezoekers.
Net zoals Deventer een indrukwekkende 6,5% groei boekte zonder overtoerisme-problemen, bewijst Alkmaar dat snelle groei en authenticiteit kunnen samengaan. Experts voorspellen dat deze 39% groei Alkmaar in 2025 definitief op de internationale kaart zal zetten.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Alkmaar te ervaren is via treinstation Alkmaar Centraal, op slechts 35 minuten van Amsterdam. Vermijd de drukte door op vrijdagochtend voor 9:30 te arriveren – vroeg genoeg om een perfecte plek bij de kaasmarkt te bemachtigen.
De kaasmarkt loopt tot 12 september 2025, wat deze augustusperiode een van de laatste kansen maakt om het spektakel te zien voordat het winterseizoen aanbreekt. Vergeet niet om de toren van de Grote Kerk te beklimmen voor een panoramisch uitzicht.
Het Stedelijk Museum is verrassend rustig tussen 14:00 en 16:00 uur, terwijl de meeste toeristen lunchen. Voor een authentieke Alkmaarse ervaring, bezoek Proeflokaal de Boom waar locals hun werkweek afsluiten met lokaal bier en kaasproeverijen.
Waar Zwolle bewijst dat grote bezoekersaantallen mogelijk zijn zonder overtoerisme, gaat Alkmaar een stap verder met een gemiddelde besteding van €73 per bezoeker – een teken van de hoogwaardige ervaringen die de stad biedt.
Gisteren wandelde ik met mijn dochter Emma langs de grachten bij zonsondergang. “Papa, het lijkt op een sprookjesboek,” zei ze terwijl we de lichtjes zagen weerspiegelen in het water. Dit is precies wat Alkmaar zo bijzonder maakt – het bewaart de essentie van Nederland zoals het ooit was, voordat massatoerisme het veranderde. En terwijl de explosieve groeicijfers suggereren dat Alkmaar binnenkort door de wereld ontdekt zal worden, is dit moment, deze zomer, misschien wel je laatste kans om het authentieke Nederland te ervaren voordat het geheim definitief onthuld wordt.