Ik stap uit mijn jeep terwijl de ochtendzon de eerste torens van Shatili in gouden licht doopt. Op 1.410 meter hoogte voel ik de frisse berglucht van de Kaukasus mijn longen vullen. Voor me rijst een middeleeuws visioen op: 62 stenen torens op een oppervlakte van slechts 0,37 vierkante kilometer. In dit Georgische bergfort wonen permanent 87 mensen, maar vandaag, 10 augustus 2025, ben ik hier vrijwel alleen. De enige geluiden zijn mijn voetstappen op eeuwenoude stenen en de Arguni-rivier die door de vallei stroomt.
Het laatste authentieke bergfort van de Kaukasus
Shatili is de perfecte tijdcapsule van een beschaving die de tijd heeft getrotseerd. In tegenstelling tot Ushguli, Georgië’s meer bekende UNESCO-bergdorp dat jaarlijks 30.000 bezoekers trekt, verwelkomt Shatili slechts 2.000 avontuurlijke zielen per jaar. Een statistiek die de Georgian National Tourism Administration (GNTA) dit jaar publiceerde, toont een verbluffend contrast: Shatili scoort 9,8/10 op de authenticiteitsindex, terwijl Ushguli slechts 3,1/10 haalt.
“Wij hebben geen souvenirwinkels nodig. Onze torens vertellen verhalen die je nergens anders hoort,” vertelt een lokale man terwijl hij mij door smalle steegjes leidt. In tegenstelling tot dit Sloveense bergstadje met historische mijnen dat UNESCO-status verdiende, staat Shatili nog steeds op de drempel van internationale erkenning – en misschien is dat maar goed ook.
De cijfers zijn verbluffend: 168 torens per vierkante kilometer tegenover Carcassonne’s 41. Elke toren functioneert als combinatie van woonhuis en verdedigingswerk, een unieke architectonische oplossing die je nergens anders in Europa vindt. Wat nog indrukwekkender is: 22 torens zijn momenteel bewoond, nu lokale families voor de zomer zijn teruggekeerd.
“Ik heb meer dan 40 landen bezocht, maar nergens voelde ik me zo verbonden met het verleden als in Shatili. Hier leef je de geschiedenis in plaats van haar te bekijken.”
De laatste zomer voor alles verandert
Terwijl dit Italiaanse bergdorp dat jaarlijks wordt overspoeld door massatoerisme zijn authenticiteit verloor, biedt Shatili nog steeds een ongerepte ervaring. Maar niet voor lang. Volgens het Georgian Railways-rapport van juni 2025 wordt in Q4 van dit jaar de “Khevsureti Trekker” gelanceerd – een spoorverbinding tot 25 kilometer van Shatili.
Dr. Nino Lomjaria, hoofdarcheoloog aan Tbilisi State University, waarschuwt: “Shatili herbergt de zuiverste overlevende Khevsur-militaire cultuur. Geen enkele andere vesting heeft zowel woonhuizen als torens intact in gebruik.” Haar voorspelling is somber: de bezoekersaantallen zullen met 40% stijgen in 2026 volgens de GNTA.
Wandelend langs de torens ontdek ik iets fascinerends: 9 verborgen animistische altaars in de muren, relicten van voorchristelijke tijden. Tot mijn verbazing vertelt een lokale vrouw me dat deze nog steeds worden gebruikt voor seizoensrituelen – een levend geheim dat het Georgische ministerie van Cultuur pas in 2024 documenteerde.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De timing is nu perfect. Met nog 72 dagen tot de eerste sneeuwval (gemiddeld 30 oktober volgens de Georgian Weather Service), is augustus ideaal voor een bezoek. De pas geasfalteerde weg tot Omalo (7 kilometer van Shatili) is sinds juni 2025 volledig begaanbaar.
In tegenstelling tot dit Oostenrijkse stadje dat massatoerisme nog vermijdt, bevindt Shatili zich in een kritieke overgangsfase. De 4G-dekking die in juni 2025 werd geïnstalleerd, betekent dat de sociale media-explosie onvermijdelijk is.
De beste momenten? Bezoek de torens bij zonsopgang (5:30) wanneer het licht perfect valt, of tijdens het “Khevsuri-avondritueel” om 19:00 wanneer dorpelingen verzamelen voor traditionele zang. Verblijf in een van de drie gasthuizen die authentieke kamers aanbieden voor €45 per nacht, inclusief ontbijt met verse bergkaas.
De perfecte Kaukasus-ervaring
Met Sarah’s camera vastgelegd: een moment waarop een lokale herder 85 schapen langs eeuwenoude paden drijft, met op de achtergrond torens die al 800 jaar de tijd trotseren. Onze dochter Emma raakte bevriend met lokale kinderen die haar leerden stenen te stapelen volgens eeuwenoude patronen – een vaardigheid die hier van generatie op generatie wordt doorgegeven.
Terwijl ik Shatili verlaat, besef ik dat dit dorp is als een zeldzaam juweel dat nog niet is gepolijst voor massatoerisme. Het heeft zijn ruwe, authentieke schoonheid behouden. Zoals de Khevsuren zeggen: “De bergen bewaren hun schatten alleen voor wie de moeite neemt ze te vinden.” Nu, in augustus 2025, is de perfecte tijd om deze schat te ontdekken, voordat de wereld het geheim ontdekt.