Ik loop over het felgekleurde straatje dat leidt naar het centrum van Workum, een Fries kunststadje van slechts 4.670 inwoners. Terwijl ik de hoek omsla, openbaart zich een panorama dat me sprakeloos maakt: een haast onwerkelijke dichtheid van 86 rijksmonumenten in een historisch centrum van nauwelijks 0,3 vierkante kilometer. Het is alsof ik per ongeluk ben beland in een tijdcapsule waar de Gouden Eeuw en de hedendaagse kunstscène elkaar ontmoeten. Workum bewaart een geheim dat in 2025 naar verwachting zal uitgroeien tot een van Nederlands meest authentieke kunstbestemmingen.
Waarom 2025 Workums doorbraakjaar wordt
Terwijl ik door de smalle straten wandel, valt me onmiddellijk op hoe drie uitzonderlijke musea binnen loopafstand van elkaar liggen – een culturele driehoek die experts begint te verbazen. Het Jopie Huisman Museum, een ode aan de gelijknamige Friese meester, vormt het kloppend hart van deze kunstscène.
Wat Workum uniek maakt is niet alleen de hoogste monumentendichtheid van Friesland, maar ook hoe het de opkomende slow travel-trend van 2025 perfect belichaamt. Net zoals het nabijgelegen Friese terpdorp Marrum van 1.385 inwoners, bewaart Workum zijn eeuwenoude geschiedenis zonder aan massatoerisme ten prooi te vallen.
“Hier kun je nog echt verdwalen in smalle straatjes zonder souvenirwinkels op elke hoek. Als je op zoek bent naar het echte Friesland, vind je dat hier,” vertelt een lokale keramist terwijl hij zijn handen afveegt aan zijn schort.
De kunstdriehoek die experts verbaast
Het Centre d’Art et Céramique vormt samen met het Jopie Huisman Museum en het Museum Warkums Erfskip een unieke kunstdriehoek die nergens anders in Nederland te vinden is. Workums keramiektraditie rivaliseert met plaatsen zoals Moustiers-Sainte-Marie, het Franse dorp dat Europa’s grootste keramiekgeheim sinds 1668 verbergt.
Wat deze plek werkelijk onderscheidt van andere Friese steden is niet alleen de kunst, maar het verborgen watergeheim. Onder het centrale plein ‘De Merk’ loopt de mysterieuze verdwenen waterweg Wijmerts – ooit de levensader van de stad, nu een fascinerende archeologische puzzel.
Als je goed kijkt naar de bestrating op het plein, kun je het patroon herkennen waar het water ooit stroomde. Het is als een geschiedenisles verborgen in de stenen onder je voeten.
Net zoals het nabije IJlst, een Fries houtstadje dat ooit 70% van alle Nederlandse schaatsen produceerde, bewaart Workum zijn ambachtelijke tradities met trots en authenticiteit.
Hoe Workum massatoerisme slim vermijdt
Terwijl ik door de Begijnestraat wandel, ontdek ik een werkende smederij naast een ambachtelijke pottenbakkerij – authentieke ervaringen die in toeristische hotspots allang verdwenen zijn. Vergelijkbaar met Dokkum, een Fries vestingstadje dat middeleeuwse mysteries bewaart zonder massatoerisme, heeft Workum zijn ziel niet verkocht.
De historische Blazerhaven biedt een levend maritiem museum met vissersboten uit de vorige eeuw – geen gereconstrueerde replica’s, maar authentieke schepen met echte verhalen. De rode zeilen vormen een perfect contrast met het blauwe IJsselmeer, wat fotografie-enthousiasten in vervoering brengt.
Voor de beste ervaring, parkeer gratis bij de jachthaven en wandel 10 minuten naar het centrum. Kom op dinsdag of vrijdag wanneer de lokale ambachtslieden hun ateliers openstellen – een insider tip die je niet in reisgidsen vindt.
Zomer 2025: het perfecte moment voor ontdekking
De zomer van 2025 zal naar verwachting een keerpunt worden voor Workum. Net als Terschelling, dat 60.000 extra overnachtingen trekt tijdens 10 dagen cultuurexplosie, staat Workum aan de vooravond van artistieke erkenning.
De combinatie van kunstdichtheid, waterervaringen en monumentale rijkdom sluit perfect aan bij de post-pandemische zoektocht naar authentieke, niet-overvolle bestemmingen. Kunsttoerisme-experts voorspellen dat juist deze kleinschalige kunststeden in 2025 de aandacht zullen trekken van reizigers die het overtourisme in grotere steden willen vermijden.
Terwijl Sarah foto’s maakt van de historische gevels en Emma verbaast staat over een lokale keramist die klei vormt tot kunst, besef ik dat Workum voelt als een Fries schilderij dat tot leven is gekomen – een doek waar traditie en innovatie samen een meesterwerk vormen dat wacht om ontdekt te worden voordat de rest van de wereld het vindt.