Het kristalheldere water klotst tegen mijn tenen terwijl ik over het poederachtige witte zand van Isla Holbox wandel. Het is 7 uur ’s ochtends en de zon klimt net boven de Caribische horizon. Dit kleine Mexicaanse eiland met slechts 2.000 inwoners staat op het punt een revolutie in ecotoerisme te ontketenen, terwijl de jaarlijkse walvishaaimigratie zijn hoogtepunt bereikt. Slechts 21 kilometer lang en nauwelijks 1,5 kilometer breed, is Holbox een verborgen juweel dat balanceert tussen ongerepte schoonheid en opkomende bekendheid.
Waarom juli 2025 het keerpunt is voor Holbox’s walvishaaiavontuur
Holbox bereidt zich voor op een recordaantal bezoekers dit walvishaai-seizoen. Tussen juni en september zwemmen honderden van deze zachtaardige reuzen naar de warme wateren rondom het eiland om zich te voeden met plankton. “Dit is het beste moment in jaren,” fluistert een lokale gids terwijl hij zijn boot klaarmaakt voor de ochtendtocht.
Biologen maken zich echter zorgen. In 2009 werden er nog ruim 400 walvishaaien geteld in deze wateren, maar recente tellingen wijzen op een aanzienlijke daling. Dit maakt de kans om nu met deze bedreigde soort te zwemmen des te zeldzamer en waardevoller.
Het eiland handhaaft strikte regels voor walvishaai-excursies: maximaal drie personen mogen tegelijkertijd in het water, zwemvesten zijn verplicht, en aanraken van de dieren is verboden. Precies deze balans tussen ecotoerisme en bescherming maakt Holbox uniek in een regio die worstelt met massatoerisme.
Wat Holbox verder onderscheidt is het autovrije beleid. Eilandbewoners en bezoekers verplaatsen zich uitsluitend per fiets, te voet of met één van de 130 golfkarretjes die over de zandwegen tuffen. De term “yóol box” betekent in het Maya letterlijk “zwart gat”, wat verwijst naar de donkere lagune die het eiland omringt – een plek waar nu ’s nachts het fenomeen van bioluminescentie te bewonderen is.
Holbox versus Tulum: het authentieke alternatief voor massatoerisme
Terwijl Tulum bezwijkt onder 4 miljoen bezoekers per jaar en eindeloze rijen luxe resorts, blijft Holbox verrassend authentiek. Geen hoogbouw, geen verkeersopstoppingen, geen overvolle stranden. In plaats daarvan: kleurrijke vissershuisjes, lokale restaurants en een gemeenschap die vastbesloten is hun paradijs te beschermen.
“Ik kom hier al vijf jaar. Eerst vertelde ik niemand over deze plek, bang dat het zou veranderen. Maar nu besef ik dat verantwoordelijk toerisme juist kan helpen dit ecosysteem te behouden.”
Deze visie wordt gedeeld door Alejandro Cañedo, een lokale hotelier en lid van milieugroep Fuerzas Vivas. Zijn team strijdt voor een balans tussen economische groei en natuurbehoud, vergelijkbaar met dit Panamees eiland zonder massatoerisme dat dezelfde uitdagingen kent.
Holbox’s unieke positie in de Yucatán maakt het perfect voor natuurliefhebbers. Het eiland is onderdeel van het Yum Balam natuurreservaat, waar naast walvishaaien ook flamingo’s, pelikanen en schildpadden te vinden zijn. Net als dit Costa Ricaanse biodiversiteitspark biedt Holbox een ongekende verscheidenheid aan ecosystemen in een compact gebied.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Holbox te bereiken is via Chiquilá, een kleine havenstad op het vasteland van Mexico, ongeveer 2 uur rijden vanaf Cancún. Veerboten vertrekken elk half uur tussen 6:00 en 21:30 en de overtocht duurt slechts 25 minuten.
Plan je walvishaai-excursie bij voorkeur in de vroege ochtend, wanneer de zee kalmer is en de haaien actiever zijn. Een tour kost tussen de $100 en $150 USD per persoon en duurt ongeveer 6 uur. Sinds dit Cambodjaanse eiland sinds 2024 soortgelijke beschermingsmaatregelen invoerde, is deze aanpak de nieuwe standaard voor verantwoordelijk wildlife-toerisme.
Voor het ultieme natuurfenomeen, bezoek Punta Mosquito bij laag tij. Wandel vanuit Las Nubes Hotel door kniediep water naar deze afgelegen zandbank waar flamingo’s en pelikanen verzamelen, ver weg van de drukte.
Mijn verblijf op Holbox doet me denken aan een gesprek dat ik vorig jaar had met mijn dochter Emma. “Papa, bestaat er nog een plek waar de natuur belangrijker is dan selfies?” vroeg ze. Op Holbox vond ik haar antwoord – tenminste, voorlopig nog. Net als een walvishaai die gracieus door de oceaan glijdt, beweegt dit eiland langzaam maar vastberaden naar een toekomst waarin mens en natuur in harmonie kunnen bestaan.