De heuveltoppen rond het Nederlandse dorp Putten kleuren langzaam paars terwijl ik door het rustige centrum wandel. Het is eind juni, en wat weinig mensen weten: dit dorp van 24.953 inwoners staat op het punt een van Europa’s meest dramatische natuurtransformaties te ondergaan. Over enkele weken zal de Veluwse heide in volle bloei staan en het landschap veranderen in een paarse zee die zelfs de beroemde lavendelvelden van de Provence doet verbleken. Maar achter deze natuurlijke schoonheid schuilt een dorpje met een van Nederlands meest tragische oorlogsverhalen.
De vergeten tragedie achter Puttens serene landschap
Putten draagt een zware historische last. Op 1 oktober 1944 deporteerden de nazi’s 588 Puttense mannen als vergeldingsactie voor een verzetsaanval. Slechts 48 mannen keerden terug. Deze “Razzia van Putten” heeft het demografische en culturele landschap van het dorp voorgoed veranderd.
“De geschiedenis is hier niet weggestopt in een museum. Je voelt het in de straten, in de gezichten van oudere inwoners,” fluistert iemand naast me bij het monument. Het is deze combinatie van adembenemende natuur en diepe geschiedenis die Putten zo bijzonder maakt, net als dit Nederlandse dorp dat Europa’s laatste intacte veenkolonie bewaart.
Terwijl ik door het glooiende landschap wandel, valt me op hoe rustig het hier is. Ondanks dat de heide over enkele weken op haar hoogtepunt zal zijn, zijn er nauwelijks toeristen. Een scherp contrast met drukbezochte Nederlandse bestemmingen als Giethoorn of Kinderdijk, waar je in het hoogseizoen schouder aan schouder staat met andere bezoekers.
Een natuurspektakel dat de Provence doet vergeten
De transformatie van de Veluwse heide rond Putten is een van Europa’s best bewaarde natuurgeheimen. Gedurende slechts 6-8 weken per jaar verandert het landschap in een paarse droom. Anders dan bij dit Nederlandse natuurgebied dat de Veluwezoom overtreft, blijft Putten verschoond van massatoerisme.
Ik ontmoet boswachter Willem die me naar een uitkijkpunt leidt. “De heide begint nu te bloeien, maar het hoogtepunt komt eind juli. Dan heb je hier een panorama dat nergens in Europa te evenaren is,” vertelt hij terwijl we over een smal bospad lopen. “En het bijzondere is: je kunt hier nog in alle rust wandelen.”
“Ik kom elk jaar terug voor dit natuurwonder. Waarom zou je naar Zuid-Frankrijk reizen als je dit in Nederland hebt? Het verschil is dat hier geen bussen vol toeristen staan.”
Het contrast tussen Puttens serene schoonheid en zijn dramatische geschiedenis creëert een unieke sfeer. In tegenstelling tot dit West-Groningse dorp met Nederlands grootste verdwenen klooster, is Puttens geschiedenis tastbaar aanwezig in het straatbeeld.
Wat de reisgidsen je niet vertellen
De beste manier om Putten te ervaren is via de Klompenpaden – traditionele wandelroutes die je door het meest authentieke landschap leiden. Parkeer gratis bij het NS-station Putten en volg de paarse bordjes voor de mooiste heideroutes.
Bezoek tijdens de vroege ochtend (voor 10:00) of late namiddag (na 17:00) voor het perfecte licht op de heide en om de middaghitte te vermijden. Het Darz-festival op 12-14 juli 2025 biedt een unieke combinatie van muziek en cultuur tegen de achtergrond van de bloeiende heide.
Voor de ultieme Putten-ervaring, combineer je natuurwandelingen met een bezoek aan de Bostoren op Landgoed Schovenhorst. Deze 40-meter hoge uitkijktoren biedt een spectaculair uitzicht over de paarse heidevelden. De toegang kost slechts €4,50 – een klein bedrag voor zo’n indrukwekkend panorama.
Vergeet niet het Puttense Razzia Monument te bezoeken. De “Treurende Weduwe” sculptuur vertelt in stilte het verhaal van dit dorp beter dan woorden ooit kunnen.
Terwijl de zon ondergaat boven de glooiende Veluwse heuvels, besef ik dat Putten de essentie belichaamt van wat reizen zou moeten zijn: een ontmoeting met authenticiteit, natuur en geschiedenis zonder toeristenmassa’s. Mijn vrouw Sarah zou hier uren kunnen fotograferen, en onze dochter Emma zou verrukt zijn over de ruimte om vrij te rennen door de paarse velden. Zoals de Veluwse heide slechts korte tijd bloeit en dan weer verdwijnt, zo blijven ook authentieke plekken als Putten zeldzaam in onze overtoeristische wereld – geniet ervan voordat het verandert.